سختی کل آب براساس میزان یون‌های کلسیم و منیزیم به چند دسته تقسیم می‌شود:

آب سبک: سختی کمتر از ۷۵ ppm
آب نسبتاً سبک: سختی بین ۷۵ تا ۱۵۰ ppm
آب سخت: سختی بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ ppm
آب خیلی سخت: سختی بالاتر از ۳۰۰ ppm

---

میزان سختی آب نباید بیشتر از 120ppm باشد.

---

شناسایی سختی آب به‌ویژه در مصارف خانگی و صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است. از نشانه‌های رایج وجود سختی میتوان به تشکیل لکه‌های سفید روی ظروف، شیشه‌، عملکرد ضعیف ماشین ظرفشویی، و رسوب‌گذاری در سیستم‌های گرمایشی و تأسیساتی اشاره کرد. برای اندازه‌گیری دقیق میزان سختی، روش‌های تحلیلی مختلفی به‌کار می‌رود؛ یکی از ساده‌ترین و کاربردی‌ترین آن‌ها، استفاده از کیت سختی‌ سنج دستی است. این کیت‌ها برای اندازه‌گیری یون‌های سخت مانند کلسیم و منیزیم طراحی شده‌اند و در شرایط غیرآزمایشگاهی نیز نتایج قابل قبول و سریعی ارائه می‌دهند.

---

میزان سختی آب

---

نحوه استفاده از کیت سختی‌سنج

ظرف مدرج آزمایش را دقیقاً تا خط نشانه با آب مورد بررسی پرکنید تا حجم نمونه دقیق باشد.
چهار قطره از معرف B به آب اضافه کنید. این معرف واکنش اولیه با یون‌های سختی‌زا را آغاز می‌کند.
تغییر رنگ به آبی = سختی قابل اندازه‌گیری ندارد / تغییر رنگ به قرمز = وجود یون‌های سختی‌زا در آب
قطره‌چکان را با محلول C پرکرده و قطره‌قطره به محلول قرمز اضافه کنید. پس از هر قطره، ظرف را بچرخانید.
زمانیکه رنگ نمونه از قرمز به آبی باز می‌گردد، شمارش قطرات را متوقف کرده و تعداد قطره‌ها را یادداشت نمایید.
در آخر میتوان براساس گزارش بدست آمده که محاسبه سختی کل: تعداد قطرات مصرف‌شده × عدد ۱۷.۱ = میزان سختی کل آب برحسب ppm
استفاده از محلول D (در موارد خاص): اگر سختی آب بسیار پایین باشد و واکنش با محلول C کافی نباشد، از معرف D برای افزایش حساسیت تست استفاده کنید.

---

نحوه استفاده از کیت سختی‌سنج

---

نحوه محاسبه ظرفیت سختی‌گیر رزینی

نخست سختی کل آب که برپایه PPM (میلی‌گرم در لیتر معادل CaCO₃) سنجیده می‌شود، سپس دبی آب مصرفی که معمولاً با واحد گالن در دقیقه (GPM) یا مترمکعب بر ساعت (m³/h) بیان می‌گردد، و در نهایت بازه زمانی بین دو مرحله احیا (بکواش) که معمولاً در محدوده ۶ تا ۲۴ ساعت برحسب نیاز کاربر قابل تنظیم است.

نکته مهم آن است که با کاهش فاصله زمانی بین دو احیا، می‌توان ظرفیت طراحی سختی‌گیر را کاهش داد، اما این کار باعث افزایش تعداد دفعات بک‌واش و در نتیجه، کاهش عمر مؤثر رزین تبادل یونی خواهد شد.

C(grain)=Q(m3/h)×t(h)×TH(mg/l)×۱۵.۴۳۲

C: ظرفیت سختی‌گیر برحسب گرین در هر سیکل
Q: دبی جریان ورودی آب برحسب مترمکعب در ساعت
t: مدت‌ زمان عملکرد دستگاه سختی‌ گیر بین دو احیا (ساعت)
TH: سختی کل آب برحسب میلی‌گرم در لیتر (mg/l) معادل CaCO₃
15.۴۳۲: عدد ثابت تبدیل سختی به گرین (۱ mg/l CaCO₃ = 0.۰۵۸۴ grain/gallon)

انواع سختی‌گیر آب براساس متریال بدنه

در فرایند ساخت دستگاه‌های حذف سختی آب، انتخاب جنس و مواد اولیه بدنه نقش تعیین‌کننده‌ای در دوام و طول عمر دستگاه ایفا می‌کند. کیفیت متریال نه‌تنها مقاومت مکانیکی و شیمیایی دستگاه را تضمین می‌کند، بلکه تأثیر مستقیمی بر عملکرد پایدار و کاهش هزینه‌های نگهداری دارد.

سختی گیر فایبرگلاس

سازندگان سختی گیر فایبرگلاس، این نوع تجهیزات را با مخازنی از جنس کامپوزیت فایبرگلاس یا همان FRP تولید می‌کنند. این مخازن علاوه‌ بر وزن سبک، در برابر خوردگی نیز مقاومت مناسبی دارند و به همین دلیل در بسیاری از پروژه‌های نیمه‌صنعتی و خانگی کاربرد گسترده‌ای یافته‌اند. معمولاً تولیدکنندگان فشار تست هیدرواستاتیک این مخازن را برابر با ۱۰ بار در نظر می‌گیرند، اما در شرایط بهره‌برداری، حداکثر فشار مجاز را حدود ۶ بار تعیین می‌کنند. سطح خارجی آن‌ها معمولاً در رنگ‌های سفید یا آبی عرضه می‌گردد که نشانگر استاندارد ساخت و نوع رزین پوششی به‌کاررفته می‌باشد.

از دیگر ویژگی‌های سختی گیر فایبرگلاس می‌توان به سرعت بالای نصب، سهولت جابجایی، عدم زنگ‌زدگی و کاهش هزینه‌های نگهداری اشاره کرد. شیر کنترلی به‌کاررفته در سختی گیر فایبرگلاس معمولاً از نوع نیمه اتوماتیک یا تمام اتوماتیک میباشد، که متناسب با حجم مصرفی انتخاب می‌شود. بخش عمده مخازن FRP مورد استفاده در ایران از طریق واردات از کشورهای چین و تایوان تأمین می‌شود. با وجود تلاش برخی تولیدکنندگان داخلی برای ساخت این نوع مخازن، محصولات ارائه‌شده هنوز از نظر کیفیت ساخت و دوام، فاصله زیادی با استانداردهای بین‌المللی دارند.

---

---

سختی‌گیر فلزی

سختی‌گیر فلزی را با بدنه‌ای از فولاد گالوانیزه گرم یا استنلس استیل تولید می‌کنند. این نوع سختی‌گیرها بیشتر در کاربردهای صنعتی و نیمه‌صنعتی استفاده می‌گردند و به دلیل ساختار مقاوم، عمر طولانی‌تری در شرایط سخت کاری دارند. شیر کنترل نصب‌شده روی این مدل‌ها معمولاً از نوع کله‌گاوی (شیر دستی با فلکه بزرگ) یا سولو ولو (شیر نیمه اتوماتیک با هد کنترل مکانیکی) با فشار اتمسفری حداکثر ۷ بار، دمای کاری تا ۶۰ درجه سانتیگراد و در سایزهای ¾ اینچ، ۱ اینچ، ۱¼ اینچ، ۱½ اینچ، ۲ اینچ، ۱½ ۲ اینچ انتخاب می‌شود. این انتخاب بستگی به ظرفیت سیستم، دفعات احیا و میزان دقت در کنترل فرایند دارد.

مخازن فلزی سختی‌گیر، در آزمون فشار هیدرواستاتیک تا ۱۴ بار تست می‌شوند و فشار کاری آن‌ها در شرایط عملیاتی بین ۴ تا ۷ بار متغیر است. تولیدکنندگان این مخازن معمولاً به تجهیزات پیچیده‌ای نیاز ندارند، اما برای شکل‌دهی دقیق به سر و ته مخزن، استفاده از دستگاه عدسی‌زن محدب را یکی از الزامات اصلی در خط تولید خود می‌دانند.

در ظرفیت‌های بالا، سختی‌گیرهای فلزی به‌دلیل استحکام مکانیکی، قابلیت تحمل فشار بیشتر و عمر کاری بالا، عملکرد به‌مراتب پایدارتری از خود نشان می‌دهند. استفاده از این مدل‌ها در پروژه‌های صنعتی و سیستم‌های پرمصرف توصیه می‌شود؛ جایی که فشار عملیاتی بالا و دبی عبوری زیاد است. در مقابل، در مصارف کوچک‌تر یا سیستم‌هایی با فضای محدود، سختی‌گیرهای فایبرگلاس به‌عنوان انتخابی مقرون‌به‌صرفه و کارآمد مطرح هستند. این تجهیزات، با وزن کم، مقاومت در برابر خوردگی و عملکرد مناسب در فشار کاری متوسط، می‌توانند به‌خوبی نیاز مصرف‌کنندگان خانگی یا نیمه‌صنعتی را برای حذف سختی آب برآورده سازند.

---

سختی گیر فلزی آب

---

دسته‌بندی سختی‌گیر براساس عملکرد

سختی‌گیرهای آب در طراحی‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی، بر پایه نوع واکنش و مکانیزم حذف یون‌های سخت، به چند مدل عمده طبقه‌بندی می‌شوند. هدف اصلی این سیستم‌ها، کاهش یا حذف یون‌هایی مانند کلسیم و منیزیم است که موجب افزایش سختی آب و ایجاد رسوبات مضر در سیستم‌های حرارتی و انتقال سیال می‌گردند. انتخاب نوع سیستم تصفیه، ارتباط مستقیمی با کیفیت اولیه آب، حجم مصرفی و نیازمندی‌های هر صنعت دارد.

سختیگیر رزینی

سختی‌گیرهای رزینی، به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های تصفیه فیزیکوشیمیایی آب، برای حذف یون‌های کلسیم و منیزیم مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ عناصری که عامل اصلی تشکیل رسوبات و کاهش بازدهی تجهیزات صنعتی هستند. این سیستم‌ها متشکل از یک ستون تحت فشار هستند که داخل آن بستر یکنواختی از رزین‌های کاتیونی تعبیه شده است. ساختار مولکولی این رزین‌ها به آن‌ها امکان می‌دهد یون‌های سدیم خود را با یون‌های سختی موجود در آب تبادل کنند؛ در نتیجه، بستر رزین یون‌های رسوب‌زا را حذف کرده و آب عبوری را به‌صورت کامل نرم می‌کند.

سختی گیر دوبلکس

سختی‌گیر دوبلکس از دو مخزن رزینی هم‌ظرفیتتشکیل شده که به‌صورت متناوب یا موازی کار می‌کنند. در هر زمان، یکی از ستون‌ها فعال است و ستون دیگر در حالت آماده‌به‌کار باقی می‌ماند. وقتی رزین ستون اول اشباع شود، به‌طور خودکار وارد مرحله احیا می‌شود و ستون دوم بدون وقفه وارد مدار می‌شود؛ بنابراین آب نرم همیشه در دسترس است. کنترل عملکرد این سیستم توسط شیر کنترلی هوشمندانجام می‌شود. این شیر می‌تواند بر اساس حجم عبوری، زمان یا کیفیت آب خروجی، تعویض ستون‌ها را مدیریت کند. در مدل‌های پیشرفته، این تعویض بدون دخالت انسانی و با دقت بالا انجام می‌شود.

زمان احیای هر ستون معمولاً حدود ۴ ساعتاست و در این زمان، محلول آب‌نمک غلیظ وارد بستر رزین شده و یون‌های سدیم را جایگزین یون‌های سختی‌زا می‌کند. فشار کاری بین ۲ تا ۸ باراست و افت فشار از ورودی تا خروجی دستگاه معمولاً کمتر از ۱ بارخواهد بود.

استفاده از سختی‌گیر دوبلکس در تأسیسات حساس مانند کارخانه‌های تولید مداوم، سیستم‌های بخار، صنایع غذایی و داروییرایج است. این سیستم‌ها برای شرایطی طراحی شده‌اند که حتی وقفه کوتاه در تأمین آب نرم قابل‌قبول نیست. در ظرفیت‌های بالا (بیش از دو میلیون گرین)، مدل دوبلکس به‌جای سیستم تک‌ستونه توصیه می‌شود؛ چون راندمان بالاتری دارد و از نظر اقتصادی و عملکرد بلندمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

---

شماتیک تصفیه آب رزینی دوبلکس

---

سختی گیر مغناطیسی

سختی‌گیر مغناطیسی با ایجاد میدان‌های مغناطیسی، سختی آب را کاهش می‌دهد. در این فرایند، آب سخت از میان آهن‌ربا عبور می‌کند و میدان مغناطیسی ساختار یون‌های کلسیم و منیزیم را تغییر می‌دهد، به‌طوری‌که این یون‌ها دیگر رسوب نمی‌کنند و به‌صورت معلق باقی می‌مانند.

این فرایند از تشکیل رسوبات و چسبیدن آن‌ها به لوله‌ها و تجهیزات جلوگیری می‌کند و به‌ویژه در سیستم‌هایی که حذف رسوبات بدون استفاده از مواد شیمیایی ضروری است، بسیار مؤثر عمل می‌کند. به‌این‌ترتیب، سختی‌گیرهای مغناطیسی برای مصارف خانگی، صنعتی و تجاری کاربرد گسترده‌ای دارند. مزیت اصلی این دستگاه‌ها این است که نیازی به مواد شیمیایی یا نمک برای نرم کردن آب ندارند؛ بنابراین، سختی‌گیرهای مغناطیسی هزینه کمتری نسبت به سختی‌گیرهای شیمیایی دارند و سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند.

---

---

مقایسه سختی‌ گیر رزینی فلزی با فایبرگلاس

در ظرفیت‌های بالا، سختی‌گیر فلزی عملکرد قابل‌اطمینان‌تری دارد. این مدل با تحمل فشار بیشتر و ساختار مقاوم، برای سیستم‌های پرمصرف و صنعتی گزینه‌ای مناسب‌تر است. در چنین شرایطی، دوام مکانیکی بالای بدنه و قابلیت کارکرد در فشارهای بالا، مزیت محسوب می‌شود. اما در کاربردهایی با حجم آب کمتر یا در فضاهای محدود، سختی‌گیرهای فایبرگلاس به‌دلیل وزن سبک، مقاومت در برابر خوردگی و نصب آسان، انتخابی بهینه هستند. این مدل‌ها در سایزهای کوچک می‌توانند به‌خوبی فرآیند کاهش سختی آب را انجام دهند و برای کاربردهای خانگی یا نیمه‌صنعتی کفایت دارند.

---

اجزای کلی دستگاه سختی گیر آب

---

اجزای کلی سختی گیر آب

بدنه یا مخزن

قلب دستگاه سختی‌گیر، یک مخزن تحت فشار است که بستر لازم برای انجام واکنش‌های تبادل یونی را فراهم می‌کند. سازندگان معمولاً این مخزن را از فولاد با پوشش ضدخوردگی یا از کامپوزیت فایبرگلاس می‌سازند. صرف‌نظر از جنس بدنه، ساختار آن باید قادر به تحمل فشار کاری سیستم باشد و از مقاومت کافی در برابر ضربه، تغییرات دما و تماس با محلول‌های شیمیایی برخوردار باشد. نصب مخزن باید روی سطحی کاملاً تراز و پایدار انجام گیرد تا پایداری سیستم حفظ شود.

در مدل‌هایی که بدنه اصلی سختی‌گیر از فولاد ساخته می‌شود، باید از پوشش داخلی استفاده کرد تا از تماس مستقیم فلز با آب و محلول نمک جلوگیری شود. تولیدکنندگان برای افزایش مقاومت مخزن در برابر خوردگی، پوسته‌پوسته شدن و نشتی، پوشش‌هایی مانند اپوکسی اپلاید، رابرلاینینگ (آستر لاستیکی) یا گالوانیزه گرم به‌کار می‌برند. نوع پوشش مورد استفاده بر اساس کیفیت آب ورودی، دمای عملکرد سیستم و الزامات بهداشتی تعیین می‌شود. اجرای دقیق این پوشش‌ها باعث افزایش عمر مفید تجهیزات شده و از رسوب‌گذاری ناخواسته در دیواره مخزن جلوگیری می‌کند.

در سختی‌گیرهای فلزی، معمولاً از فولاد کربنی یا استنلس استیل با ضخامت‌های متغیر استفاده می‌شود. هرچند افزایش ضخامت بدنه موجب افزایش هزینه اولیه می‌گردد، اما انتخاب مدل‌هایی با بدنه ضخیم‌تر از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر است. زیرا مقاومت بالاتر در برابر فشار، خوردگی و ضربه، کاهش نیاز به تعمیرات مکرر و طول عمر بیشتر دستگاه را تضمین می‌کند. در نتیجه، هزینه‌های نگهداری و تعویض قطعات در بلندمدت کاهش چشمگیری خواهد داشت.

رزین تبادل یونی

رزین سختی گیر مؤثرترین ماده برای حذف سختی دائم و موقت آب در سیستم‌های رزینی محسوب می‌شود. این ماده به‌صورت گرانول‌های کروی از پلیمرهای تبادل یونی سنتز می‌شود و عملکرد آن بر پایه جایگزینی یون‌های سخت کلسیم و منیزیم با یون سدیم صورت می‌گیرد. رایج‌ترین نوع مورد استفاده در سختی‌گیرهای صنعتی و خانگی، رزین کاتیونی نوع C-۱۰۰ یا C-۱۰۰E برند Prolite است که از لحاظ خلوص، مقاومت در برابر کلر و عملکرد تبادلی، جزو رزین‌های باکیفیت بازار جهانی به شمار می‌رود. انتخاب رزین باید با توجه به Food Grade بودن (در مصارف بهداشتی و خوراکی) یا صنعتی بودن دستگاه انجام شود. عمر مفید رزین‌های کاتیونی بسته به کیفیت آب خام ورودی، تعداد دفعات احیا و نوع نمک مصرفی، معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سال متغیر است.

برای حفظ عملکرد بهینه دستگاه، میزان رزین بستر باید استاندارد و متناسب با حجم مخزن انتخاب شود. معمولاً توصیه می‌شود که حدود ۷۰ درصد از حجم کل مخزن به رزین اختصاص یابد. این نسبت به دستگاه اجازه می‌دهد تا به شکل مؤثری یون‌های سختی آب را جذب کرده و آب نرم با کیفیت مطلوب و پایداری بالا تولید کند. رعایت این استاندارد، از بروز مشکلاتی مانند کاهش راندمان تبادل یونی و افت کیفیت آب خروجی جلوگیری می‌کند.

---

انواع رزین تبادل یونی پرولایت

---

مخزن محلول آب نمک

مخزن نگهداری محلول نمک نقش حیاتی در فرآیند احیای رزین ایفا می‌کند. این مخزن معمولاً از مواد پلیمری مقاوم در برابر خوردگی ساخته می‌شود و محلول سدیم کلرید (NaCl) را ذخیره می‌کند تا در زمان مناسب وارد مخزن اصلی شود و رزین اشباع‌شده را بازیابی کند. جانمایی دقیق مخزن باید به گونه‌ای انجام شود که از تغییر شکل یا نشتی در زمان پر و خالی شدن جلوگیری کند.

شیرهای کنترلی بکواش

شیر سختی گیر یا همان شیر کنترل مرکزی، عملکرد کلی سیستم را مدیریت می‌کند. انواع مختلفی از این شیرها در سختی‌گیرها به کار می‌روند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

شیرهای پلاستیکی: این مدل‌ها به دلیل قیمت مناسب و مقاومت کافی در فشارهای پایین، عمدتاً برای مصارف خانگی و سیستم‌های کوچک‌تر استفاده می‌شوند. مقاومت آنها در برابر شرایط کاری سبک است و برای کاربردهای صنعتی توصیه نمی‌شوند.

شیرهای اتوماتیک: این نوع شیرها برای سیستم‌هایی با نیاز به تنظیمات خودکار مناسب هستند. کنترل زمان‌بندی و حجم مصرف آب در فرآیندهای احیا و بکواش توسط شیر به‌صورت اتوماتیک انجام می‌شود که باعث افزایش دقت و کاهش نیاز به نیروی انسانی می‌گردد.

شیر سولو ولو (SOLO VALVE): پرکاربردترین نوع شیر در سختی‌گیرهای صنعتی است که به شیر «کله‌گاو» نیز معروف می‌باشد. این شیر توانایی تغییر جهت جریان آب را در سه حالت مختلف دارد:

حالت سرویس: جریان آب از طریق رزین عبور کرده و آب نرم تولید می‌شود. این حالت معمولاً در شرایط عادی کار دستگاه فعال است.
حالت تخلیه آب‌نمک (Brine Drain): پس از فرآیند بکواش، محلول آب‌نمک اشباع از یون‌های سخت‌شده به منظور آماده‌سازی رزین برای چرخه بعدی، از سیستم تخلیه می‌شود.

حالت بک‌واش (Backwash): در این مرحله، با عبور آب در جهت معکوس، رزین‌های اشباع شده شسته می‌شوند تا ناخالصی‌ها و رسوبات از بستر رزینی حذف شده و عملکرد رزین بازیابی شود.

انتخاب شیر کنترل باید متناسب با ظرفیت جریان، نوع کاربرد و شرایط عملیاتی سیستم انجام شود. شیرهای سولو ولو به‌دلیل دقت بالا و قابلیت اطمینان زیاد، انتخاب اول بسیاری از پروژه‌های صنعتی و تأسیسات بزرگ هستند.

---

شیر سختیگیر رانک سین

---

نازل‌ و سیستم توزیع داخلی

در داخل مخزن اصلی، نازل‌هایی تعبیه می‌شود که وظیفه توزیع یکنواخت آب خام و جمع‌آوری آب تصفیه‌شده را دارند. طراحی این نازل‌ها باید به گونه‌ای باشد که از ایجاد مسیرهای ترجیحی یا گرفتگی رزین جلوگیری کند. وجود نازل بالا و پایین در هر سیستم سختی‌گیر ضروری است تا توزیع و جمع‌آوری آب به‌صورت بهینه انجام گیرد.

لوله‌کشی و اتصالات جانبی

سیستم لوله‌کشی متصل به سختی‌گیر شامل اتصالات ورودی، خروجی، لوله بکواش و رابط بین مخزن رزین و مخزن محلول آب نمک است. این لوله‌ها باید از جنس مقاوم در برابر فشار، دما و تماس با مواد شیمیایی (از جمله محلول نمک) باشند تا عملکرد پایدار و طول عمر دستگاه تضمین شود.

در دستگاه‌هایی که بدنه آن‌ها از فایبرگلاس ساخته شده است، طراحان معمولاً از لوله‌های پلی‌اتیلن فشارقوی یا UPVC صنعتی استفاده می‌کنند که در برابر خوردگی و فرسایش شیمیایی مقاومت بالایی دارند. تولیدکنندگان این لوله‌ها را در سایزهای استاندارد ¾ اینچ، ۱ اینچ و ۲ اینچ عرضه می‌کنند و کاربران بر اساس ظرفیت دستگاه، سایز مناسب را انتخاب می‌کنند.

در سختی‌گیرهای فلزی، انتخاب لوله‌ها به دو عامل مهم رده و جنس بستگی دارد. رایج‌ترین رده‌های لوله مورد استفاده رده ۲۰ و رده ۴۰ هستند که رده ۴۰ به دلیل ضخامت و مقاومت بیشتر، هزینه بالاتری دارد اما طول عمر و پایداری بالاتری نیز ارائه می‌دهد. جنس لوله‌ها نقش حیاتی در افزایش مقاومت دستگاه در برابر فشار و خوردگی ایفا می‌کند و انتخاب مواد با کیفیت، به معنای کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش دوام سیستم است.

در داخل مخزن رزین، نازل بالایی برای جمع‌آوری آب نرم تولید شده و نازل پایینی برای توزیع یکنواخت آب سخت ورودی به بستر رزینی. طراحی صحیح و دقیق این نازل‌ها از گرفتگی رزین جلوگیری می‌کند و مانع ایجاد کانال‌های جریان غیر یکنواخت می‌شود که می‌توانند راندمان سیستم را کاهش دهند. این طراحی باعث افزایش طول عمر مفید رزین و بهبود کیفیت آب خروجی می‌شود.

نصب اصولی نصب سختی گیر رزینی

مکان نصب سختی‌گیر باید نزدیک‌ترین نقطه به ورودی اصلی آب ساختمان باشد تا کلیه مسیرهای لوله‌کشی از آب نرم بهره‌مند شوند. همچنین لازم است دستگاه پیش از تجهیزات حساس مانند پکیج، آبگرمکن و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی نصب شود تا از ورود رسوبات به این تجهیزات جلوگیری شود.

برای نصب استاندارد، محل قرارگیری سختی‌گیر باید کاملاً تراز، خشک و هم‌سطح با زمین باشد. در کنار آن وجود پریز برق برای شیر کنترلی و یک مسیر تخلیه جهت هدایت محلول نمک خروجی از چرخه احیای رزین‌ها ضروری است. در اغلب سیستم‌های تصفیه آب، استفاده از شیر بای‌پس در مسیر ورودی و خروجی آب توصیه می‌شود. این شیر امکان عبور جریان آب در صورت تعمیر یا سرویس دستگاه را فراهم کرده و از قطع کامل آب جلوگیری می‌کند.

از نصب سختی‌گیر در مجاورت مبدل‌های حرارتی، بویلرها و تجهیزات حساس خودداری کنید. همچنین دستگاه نباید در معرض مواد شیمیایی خورنده، بخارات اسیدی یا میدان‌های مغناطیسی قرار گیرد، زیرا ممکن است عملکرد شیر برقی یا رزین را مختل کند. مکان نصب باید دور از تابش مستقیم نور خورشید و رطوبت زیاد باشد تا از تخریب پوشش‌های بدنه و کاهش عمر مفید دستگاه جلوگیری شود. در نهایت، اجرای این مراحل باید توسط تکنسین متخصص و با تجربه انجام گیرد تا عملکرد سیستم در طولانی‌مدت تضمین گردد.

راه‌اندازی سختی گیر رزینی

نازل کف مخزن را با چسب مقاوم به آب و رزین به لوله مرکزی داخل تانک متصل کنید. لوله مرکزی را داخل مخزن قرار دهید و نازل بالایی را به آن وصل کنید، سپس مجموعه را به پورت مرکزی شیر کنترلی متصل کنید. واشر آب‌بندی را روی گلویی تانک قرار داده و قسمت بالایی لوله را به پورت داخلی شیر کنترلی پیچ کنید. کانکتور ورودی آب به پورت “Inlet” و کانکتور خروجی به پورت “Outlet” شیر متصل شوند. گیج فشار روی لوله ورودی نصب و شیرآلات ورودی، خروجی و بای‌پس با رعایت جهت جریان بسته شوند. شیر بای‌پس برای سرویس بدون توقف الزامی است. کنترل دبی و شیلنگ تخلیه را نصب کرده و مسیر تخلیه را بدون فشار برگشتی و با تهویه مناسب فراهم کنید. بین مخزن نمک و شیر کنترلی، اتصال با لوله رابط و شلنگ مکش با فیلتر نمک برقرار شود.

---

دستورالعمل راه‌اندازی سختی‌گیر آب

---

نحوه عملکرد سختی گیر آب

سختی‌گیر رزینی، یون‌های سختی مانند کلسیم و منیزیم را از آب حذف می‌کند تا از تشکیل رسوبات، گرفتگی لوله‌ها و کاهش راندمان تجهیزات جلوگیری کند. این سیستم شامل دو بخش اصلی است: مخزن رزین تبادل یونی کاتیونی و مخزن آب‌نمک برای احیای رزین.

آب سخت وارد مخزن رزین می‌شود و یون‌های کلسیم و منیزیم با یون‌های سدیم روی رزین تبادل می‌یابند. در نتیجه، آب خروجی نرم می‌شود. با گذشت زمان، رزین اشباع شده و باید با محلول آب نمک احیا شود. در عملیات احیا (بکواش)، آب نمک با غلظت مناسب وارد بستر رزین شده، یون‌های سخت را جدا و با یون‌های سدیم جایگزین می‌کند. محلول اشباع‌شده به فاضلاب تخلیه می‌شود.

احیا معمولاً حدود ۲ ساعت طول می‌کشد و در ساعات کم‌مصرف انجام می‌شود. این کار می‌تواند دستی یا اتوماتیک باشد. در سیستم‌های حساس مانند بیمارستان‌ها، از سختی‌گیر دوبلکس استفاده می‌شود که دو مخزن به‌صورت متناوب کار می‌کنند تا آب نرم بدون وقفه تأمین شود. برای عملکرد بهینه، فشار ورودی باید بین ۲ تا ۸ بار باشد و سرعت جریان متناسب با ظرفیت دستگاه تنظیم شود. افت فشار معمولی در حالت کارکرد حدود ۰.۷۵ تا ۱ بار است.

---

طرز کار سختیگیر آب

---

خرید سختی گیر آب

برای بهره‌برداری مؤثر از دستگاه سختی‌گیر، توجه به چند پارامتر اساسی در مرحله انتخاب ضروری است. نخست، میزان آب ورودی در واحد زمان باید به‌دقت مشخص شود؛ چرا که ظرفیت طراحی سختی‌گیرها متناسب با دبی ورودی انتخاب می‌گردد. هرچه دبی سیستم بالاتر باشد، به واحدی با حجم رزین و ظرفیت تبادل یونی بیشتر نیاز خواهد بود.

دوم، میزان بودجه‌ای که برای این تجهیز در نظر گرفته شده، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. چرا که قیمت سختی‌گیر بسته به حجم، نوع رزین و متریال بدنه متغیر است. به‌طور معمول، مخازن فلزی در ابعاد بزرگ اقتصادی‌تر از مدل‌های فایبرگلاس هستند؛ اما در ابعاد کوچک‌تر، نمونه‌های فایبرگلاس به‌دلیل سهولت جابه‌جایی و مقاومت در برابر خوردگی، قیمت پایین‌تری دارند.

سختی گیر آب رهاب سازه

در زمان انتخاب و خرید سختی‌گیر رزینی، اعتماد به برند سازنده یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده در عملکرد نهایی سیستم است. گروه تولیدی صنعتی بازرگانی رهاب سازهبا سال‌ها تجربه در طراحی و ساخت تجهیزات تصفیه آب، سختی‌گیرهایی باکیفیت، مهندسی‌شده و سازگار با شرایط عملیاتی مختلف ارائه می‌دهد.

استفاده از رزین‌های مرغوب، شیرآلات صنعتی دقیق، و طراحی منطبق با استانداردهای مهندسی باعث شده تا سختی‌گیرهای رهاب سازه نه‌تنها طول عمر بالایی داشته باشند، بلکه در فرآیند تبادل یونی نیز عملکرد پایداری از خود نشان دهند. برخی تولیدکنندگان متفرقه از بدنه‌های ضعیف یا رزین‌های غیراستاندارد استفاده می‌کنند که در بلندمدت موجب افت کیفیت آب و آسیب به تجهیزات می‌گردد.

برای تجربه یک خرید مطمئن، توصیه می‌شود سختی‌گیر را از مجموعه‌های معتبر و دارای خدمات فنی پس از فروش تهیه کنید. کارشناسان فنی رهاب سازه آماده‌اند تا با ارائه مشاوره تخصصی، مناسب‌ترین ظرفیت و مدل را متناسب با نیاز پروژه شما پیشنهاد دهند.

✅ مطالعه بیشتر: انواع برج خنک کننده

در انتها، سوالات پرتکراری که کاربران درباره سختی گیر آب مطرح کرده‌اند را به اشتراک می‌گذاریم.

---

سوالات متداول (FAQ)