کلر یکی از مهمترین و پرکاربردترین مواد شیمیایی برای ضدعفونی و گندزدایی آب است. در تصفیه‌خانه‌های آب شرب، استخرهای شنا و حتی صنایع مختلف، همواره نیاز به روشی مطمئن و کنترل‌شده برای تزریق کلر وجود دارد. دستگاه کلرزن مایع یا کلریناتور، کلر مایع را با دقت به آب تزریق می کند. تیم مهندسی این دستگاه را برای کاربردهای تصفیه آب به صورت تخصصی طراحی کرده است. استفاده از این دستگاه علاوه بر افزایش کیفیت ضدعفونی، موجب صرفه‌جویی در مصرف مواد شیمیایی و کاهش خطای انسانی میشود. بسیاری از افراد در بازار ایران این تجهیز را با نام کلرزن مایع می‌شناسند، در حالی که در منابع فنی با عنوان کلریناتور یا هیپوکلریناتور معرفی میشود.
دستگاه کلرزن مایع
دستگاه کلرزن مایع یک سامانه مکانیکی و در بسیاری از مدلها الکترونیکی، اتوماتیک است که وظیفه دارد محلول هیپوکلریت سدیم را در مقادیر مشخص وارد جریان آب کند. طراحی این دستگاه به گونه‌ای است که اپراتور می‌تواند براساس دبی آب و غلظت مورد نیاز، میزان تزریق کلر را تنظیم نماید. این ویژگی اهمیت زیادی دارد، زیرا مقدار کلر کمتر از حد استاندارد باعث عدم گندزدایی کافی میشود و مقدار بیش از حد مجاز می‌تواند برای سلامتی مصرف کننده زیان بار باشد. اجزای اصلی دستگاه معمولاً شامل پمپ تزریق، مخزن نگهداری کلر مایع، اتصالات و سیستم کنترل است. در مدلهای پیشرفته‌تر، سنسورهای پایش کلر باقیمانده نیز تعبیه می‌شوند تا فرآیند تزریق به‌صورت هوشمند انجام گیرد.
کارکرد دستگاه کلرزن مایع براساس ایجاد فشار توسط پمپ تزریق است. پمپ تزریق کلر مایع را از مخزن می کشد، آن را به نازل می رساند و نازل تزریق محلول را با جریان آب مخلوط می کند. این فرآیند باعث میشود که کلر به طور یکنواخت در آب پخش شود و اثربخشی بالاتری در نابودی میکروارگانیسم‌ها داشته باشد.
اجزای اصلی کلرزن مایع
چند بخش کلیدی کلرزن مایع را تشکیل می دهند و با هماهنگی یکدیگر امکان اجرای فرایند تزریق کلر با دقت بالا و ایمنی کافی را فراهم می کنند. هر جزء نقش مشخصی بر عهده می گیرد و مجموع اجزا یک سیستم کامل برای گندزدایی آب ایجاد می کند.
پمپ تزریق
پمپ تزریق مهمترین بخش کلرزن مایع است. این قطعه وظیفه دارد کلر مایع را با فشار مناسب وارد جریان آب کند. در مدلهای صنعتی معمولاً از پمپهای دیافراگمی یا پیستونی استفاده میشود تا هم دبی دقیق تنظیم شود و هم طول عمر دستگاه بالا برود. پمپ باید مقاومت شیمیایی خوبی داشته باشد تا در تماس مداوم با هیپوکلریت سدیم دچار خوردگی نشود.
مخزن نگهداری کلر
کلر مایع پیش از ورود به خط تزریق در یک مخزن نگهداری میشود. این مخزن معمولاً از جنس پلی اتیلن یا مواد مقاوم در برابر خوردگی ساخته میشود. طراحی مخزن باید به گونه ای باشد که در برابر نور مستقیم خورشید و واکنشهای شیمیایی پایدار بماند. حجم مخزن براساس ظرفیت پروژه انتخاب میشود تا نیاز به پرکردن مکرر کاهش یابد.
شیرها و اتصالات
مسیر حرکت کلر از مخزن به سمت پمپ و سپس به لوله آب، از طریق مجموعه ای از شیرها و اتصالات هدایت میشود. این اجزا امکان کنترل جریان، قطع اضطراری و جلوگیری از برگشت سیال را فراهم میکنند. استفاده از شیر یکطرفه اهمیت زیادی دارد تا از برگشت آب به داخل مخزن کلر جلوگیری شود.
سیستم کنترل و تنظیم
سیستم کنترل بخش مغز کلرزن است. در مدلهای ساده این کنترل به صورت دستی انجام میشود و اپراتور دبی پمپ را تنظیم میکند. در مدلهای پیشرفته تر، سیستم الکترونیکی با کمک سنسور کلر باقی مانده، به صورت خودکار میزان تزریق را تغییر میدهد. این قابلیت باعث میشود دوز کلر همواره در محدوده استاندارد باقی بماند.
لوله کشی و نازل تزریق
انتقال کلر مایع از پمپ به جریان آب از طریق لوله کشی مقاوم به مواد شیمیایی انجام میشود. در انتهای مسیر یک نازل تزریق قرار دارد که کلر را به صورت یکنواخت وارد لوله آب میکند. محل نصب نازل باید به گونه ای انتخاب شود که اختلاط کامل کلر با آب صورت گیرد.
تجهیزات جانبی و ایمنی
برای افزایش ایمنی، برخی مدلها مجهز به سنسور نشتی، نمایشگر فشار و آلارم خطا هستند. این اجزا به اپراتور کمک میکنند هرگونه مشکل احتمالی مانند گرفتگی مسیر یا کاهش فشار را سریع شناسایی کند. در پروژه های حساس معمولاً از سیستم تهویه یا کابین محافظ نیز استفاده میشود تا اپراتور کمترین تماس مستقیم با مواد شیمیایی داشته باشد.
نحوه عملکرد کلرزن مایع
کلرزن مایع به گونه ای طراحی شده است که بتواند محلول هیپوکلریت سدیم را به شکلی دقیق و کنترل شده وارد جریان آب کند. عملکرد این دستگاه براساس چند مرحله اصلی انجام میشود که هر کدام برای دستیابی به گندزدایی مطمئن اهمیت زیادی دارند.
در اولین مرحله، کلر مایع از مخزن ذخیره توسط پمپ مکش میشود. پمپ تزریق فشار لازم را ایجاد میکند تا سیال از طریق لوله کشی مقاوم عبور کرده و به سمت نقطه تزریق هدایت شود. در این مرحله، شیرها و اتصالات مسیر را کنترل میکنند تا هیچگونه نشتی یا برگشت جریان اتفاق نیفتد. وجود شیر یکطرفه اطمینان میدهد که آب تحت فشار وارد مخزن کلر نشود و فرآیند همواره در شرایط ایمن ادامه یابد.
پس از عبور از پمپ، محلول کلر از طریق نازل مخصوص وارد لوله آب یا حوضچه اختلاط میشود. طراحی نازل به گونه ای است که سیال به صورت پخش شده و یکنواخت وارد آب گردد. این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا اگر کلر به طور کامل در آب مخلوط نشود، بخشهایی از سیستم به درستی ضدعفونی نخواهند شد.
نحوه کار در مدل های دستی
در مدلهای ساده، اپراتور دبی پمپ را دستی تنظیم میکند تا میزان کلر تزریقی با دبی آب ورودی تطبیق یابد. در مدلهای پیشرفته تر، سنسور کلر باقی مانده به صورت لحظه ای غلظت کلر را در آب خروجی اندازه گیری میکند و نتیجه را به کنترلر ارسال میکند. کنترلر بر اساس داده های دریافتی، سرعت و دبی پمپ تزریق را تنظیم میکند تا نقطه تنظیم حفظ شود و تغییرات دبی یا کیفیت آب به طور خودکار جبران گردد. در تمام مراحل، رعایت ایمنی اولویت دارد؛ آلارم فشار، تهویه مناسب و نمایشگر وضعیت به اپراتور کمک میکند تا افت فشار، نشتی یا گرفتگی مسیر را سریع تشخیص دهد و اقدام اصلاحی انجام دهد. در جمع بندی، کلرزن مایع با مکش دقیق، تزریق یکنواخت، اختلاط کامل و کنترل خودکار عمل میکند و با کمینه کردن مصرف ماده شیمیایی، گندزدایی پایدار و قابل اطمینان را تامین میکند.
کاربردهای کلرزن مایع
- آب تغذیه دیگ بخار: آلودگی میکروبی مهار می شود و کیفیت آب با فیلتر و نرم کننده پایدار میشود.
- کارواش و بازیافت آب خاکستری: بو و رشد جلبک کنترل می شود و مصرف آب تازه کاهش داده میشود.
- تصفیه خانه آب شرب: گندزدایی نهایی دقیق انجام می شود و کلر باقی مانده برای ایمنی شبکه حفظ میشود.
- پساب شهری و صنعتی: گندزدایی نهایی کنترل می شود و بار میکروبی خروجی به حدود مجاز رسانده میشود.
- آب بسته بندی و یخ سازی غیر مستقیم: ایمنی آب شستشو تضمین می شود و طعم محصول حفظ میشود.
- برج خنک کن: باکتری و بیوفیلم مهار می شود و راندمان تبادل حرارت با کنترل pH و ضد رسوب تثبیت میشود.
- نفت گاز و پتروشیمی: رشد میکروبی در آب خنک کاری مهار می شود و خوردگی میکروبیولوژیک محدود میشود.
- کاربردهای اضطراری و پیمانکاری: تزریق دقیق در پروژه کوتاه مدت اجرا می شود و راه اندازی سریع فراهم میشود.
- مخازن و شبکه توزیع سایت: کلر باقی مانده در بازه ایمن نگه داشته می شود و یکنواختی کیفیت تضمین میشود.
- هتل بیمارستان مدرسه و مجتمع ها: کیفیت آب پایدار می ماند و نوسان مصرف با کنترل خودکار پوشش داده میشود.
- کشاورزی و گلخانه: خطوط آبیاری از لایه های بیولوژیک پاک نگه داشته می شود و گرفتگی نازل ها کاهش داده میشود.
- صنایع غذایی و آشامیدنی: ایمنی آب فرایندی تضمین می شود و ریسک بو و طعم با دوز کنترل شده کاهش داده میشود.
- صنایع دارویی و بهداشتی: آب سرویس و پیش تصفیه پایدار می شود و آلودگی پیش از واحد های حساس کمینه سازی میشود.
- استخرهای شنا و پارک‌های آبی: بهداشت آب پایدار نگه داشته میشود و غلظت کلر متناسب با دبی تنظیم میشود. رشد جلبک نیز مهار میشود.
تفاوت کلرزن مایع با کلریناتور و هیپوکلریناتور
در منابع فنی و کاتالوگ‌های بین‌المللی، واژه کلریناتور یا هیپوکلریناتور برای این دستگاه استفاده میشود. در بازار ایران، نام رایج‌تر کلرزن مایع است. بنابراین باید توجه داشت که هیچ تفاوت عملکردی میان این اصطلاحات وجود ندارد و همگی به یک تجهیز اشاره دارند. این تفاوت صرفاً در نام‌گذاری و عرف بازار است. ذکر این نکته در محتوا اهمیت دارد تا هم مخاطب تخصصی و هم مخاطب عمومی بتواند ارتباط درستی با محصول برقرار کند. همچنین میتوانید صفحه نحوه از بین بردن کلر آب را نیز مطالعه کنید.
مزایای کلرزن مایع
- سازگاری با فرایند های متنوع: پوشش کاربرد از استخر تا آب شرب و صنایع فراهم می شود.
- کنترل خودکار با سنسور باقیمانده: با اجرای حلقه بسته، نوسان دبی و کیفیت آب جبران می شود.
- افزایش ایمنی اپراتور: تماس مستقیم با مواد شیمیایی کاهش می یابد و ریسک خطا پایین می آید.
- کاهش هزینه بهره برداری: مصرف هیپوکلریت بهینه می شود و توقف های ناخواسته کاهش می یابد.
- راه اندازی سریع و سرویس پذیری مناسب: از قطعات استاندارد استفاده می شود و تامین آنها ساده است.
- دوز دقیق و تکرار پذیر: کلر باقی مانده پایدار نگه داشته می شود و استاندارد های بهداشتی رعایت می شود.
- قابلیت مستندسازی و ردیابی: داده های دبی و کلر باقی مانده ثبت می شود و ممیزی بهداشت تسهیل می شود.
نکات قبل از خرید کلرزن مایع
پیش از سفارش کلرزن مایع، مشخصات فرایندی عددی ارائه شود: دبی حداقل و حداکثر، هدف کلر باقی مانده، دما و pH. بر اساس این داده ها ظرفیت تزریق به لیتر بر ساعت محاسبه و حاشیه شوک کلرزنی لحاظ شود. بیشترین فشار خط و افت مسیر سنجیده شود تا کلاس پمپ و اقلامی مانند شیر یکطرفه، شیر اطمینان و دمپر ضربه درست انتخاب شود.
جنس قطعات در تماس با سیال با توجه به غلظت هیپوکلریت و شرایط محیط از میان PVC یا PP یا PVDF تعیین شود. روش کنترل باید متناسب با نوسان جریان انتخاب شود. در بار پایدار از تنظیم دستی استفاده می شود و در شرایط متغیر، روش پیس به دبی، ورودی ۴ تا ۲۰ میلی آمپر یا کنترل بر مبنای ORP و سنسور کلر باقی مانده دقت بیشتری فراهم می کند. جانمایی این لاین یا ساید استریم با اختلاط کافی تایید شود. الزامات ایمنی و تهویه و برنامه سرویس و ریداندنسی N+1 مشخص شود. در پایان مدارک جانمایی و نقشه فرایندی ارسال شود تا پیش فاکتور دقیق صادر شود. برای برآورد سریع، محاسبه آنلاین دوز تزریق کلرزن اجرا شود؛ برای روش دستی و فرمول ها، راهنمای محاسبه دوز کلر و انتخاب کلرزن مطالعه شود.
قیمت دستگاه کلرزن مایع | رهاب سازه
قیمت کلرزن مایع در رهاب سازه براساس ظرفیت نامی تزریق به لیتر بر ساعت، فشار کاری قابل تحمل، نوع کنترل دوز و جنس قطعات در تماس با سیال تعیین می شود. افزایش ظرفیت، استفاده از کنترل حلقه بسته بر مبنای سنسور کلر باقی مانده یا ورودی ۴ تا ۲۰ میلی آمپر و به کارگیری مواد مقاوم مانند PVDF، موجب افزایش قیمت دستگاه کلرزن مایع می شود و آن را در بازه قیمتی بالاتر قرار می دهد. علاوه بر پمپ تزریق، اقلامی مانند مخزن ذخیره، شیر یکطرفه، شیر اطمینان، ستون کالیبراسیون، دمپر ضربه و نازل تزریق در قیمت نهایی اثرگذار است. هزینه نصب، راه اندازی، کالیبراسیون اولیه و آموزش اپراتور در صورت درخواست در پیشنهاد مالی درج می شود.
تیم فنی رهاب سازه اطلاعات فرایندی شامل دبی حداقل و حداکثر، هدف کلر باقی مانده، غلظت هیپوکلریت، بیشترین فشار خط، نحوه نصب و شرایط محیطی را دریافت میکند و پس از بررسی، مدل مناسب را انتخاب کرده و پیش فاکتور فنی مالی صادر میکند. رهاب سازه هر سیستم را همراه با گزارش کالیبراسیون، دفترچه راهنما و نقشه های اجرایی تحویل میدهد و خدمات تامین قطعه و پشتیبانی دوره ای را به طور مستمر ارائه میکند.
