کلر (Chlorine) یکی از مهم‌ترین عناصر شیمیایی با خاصیت ضدعفونی‌کنندگی قوی است که در تصفیه آب آشامیدنی، استخرها و صنایع مختلف کاربرد دارد. این عنصر به دو شکل مایع (هیپوکلریت سدیم) و جامد (هیپوکلریت کلسیم) در دسترس است و برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها استفاده می‌شود. کلر به دلیل سهولت دسترسی، کارایی بالا و هزینه مناسب، در صنایع غذایی، بیمارستان‌ها و تصفیه فاضلاب بسیار رایج است. با این حال، استفاده ایمن از آن نیازمند رعایت دقیق اصول ایمنی به‌منظور جلوگیری از خطرات احتمالی است.
کلر چیست؟
کلر یک عنصر شیمیایی با نماد Cl و عدد اتمی ۱۷ است که در گروه هالوژن‌ها قرار دارد. این ماده در دمای اتاق به‌صورت گاز زرد مایل به سبز با بوی تند و خفه‌کننده وجود دارد. به دلیل واکنش‌پذیری بالا و ویژگی‌های اکسیدکنندگی قوی، کلر به‌طور گسترده در فرآیندهای ضدعفونی و گندزدایی، به‌ویژه در تصفیه آب و فاضلاب، استفاده می‌شود. این عنصر در طبیعت به‌صورت ترکیبات یونی پایدار مانند کلرید سدیم یافت می‌شود و در اشکال جامد و مایع برای استفاده‌های صنعتی و خانگی تولید می‌شود.
کلر مایع
کلر مایع عمدتاً به‌صورت محلول هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) عرضه می‌شود و به دلیل خواص ضدعفونی‌کنندگی قوی، کاربردهای گسترده‌ای دارد. این شکل از کلر به‌دلیل خورندگی و واکنش‌پذیری بالای خود، به شدت سمی است و نیازمند اقدامات ایمنی خاصی برای نگهداری و حمل‌ونقل است. کلر مایع به راحتی قابل ذخیره‌سازی و حمل در مقیاس‌های بزرگ است و در بسیاری از کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین کاربردهای کلر مایع، تصفیه آب آشامیدنی است. افزودن مقدار مشخصی از کلر به آب، باعث از بین رفتن باکتری‌ها، ویروس‌ها و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا می‌شود و از شیوع بیماری‌هایی همچون وبا جلوگیری می‌کند. در استخرها، کلر مایع برای جلوگیری از رشد جلبک‌ها و باکتری‌ها و حفظ کیفیت آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده با حذف آلودگی‌ها، به بهبود سلامت عمومی استخرها کمک می‌کند.
در صنایع غذایی، کلر مایع برای شستشو و ضدعفونی سطوح، تجهیزات و حتی سبزیجات و میوه‌ها به‌منظور کاهش بار میکروبی کاربرد دارد. همچنین، در بیمارستان‌ها، برای ضدعفونی ابزارهای جراحی، کف‌ها و دیوارها به‌منظور جلوگیری از انتقال عفونت‌ها بسیار مؤثر است. کلر مایع همچنین یکی از اجزای اصلی در تولید سفیدکننده‌ها و پاک‌کننده‌های خانگی است که برای تمیز کردن و ضدعفونی سطوح مختلف استفاده می‌شود. همچنین میتوانید محصول سختی گیر آب رزینی را نیز مطالعه کنید.
کلر جامد (پرکلرین)
نوع جامد معمولاً به‌صورت پودر، گرانول یا قرص‌های هیپوکلریت کلسیم تولید می‌شود و به دلیل پایداری بالا و حمل آسان‌تر، گزینه‌ای مناسب برای کاربردهای عمومی و غیرصنعتی است. این ماده به راحتی حمل‌ونقل می‌شود و نیازی به فشار بالا برای نگهداری ندارد، اما باید از تماس آن با رطوبت و مواد ناسازگار جلوگیری شود تا از واکنش‌های غیرمجاز و تولید گاز کلر جلوگیری گردد.
قرص‌های کلر جامد به‌دلیل قابلیت آزادسازی تدریجی کلر، در استخرها برای حفظ سطح یکنواخت کلر در آب و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها کاربرد دارند. در مناطقی که دسترسی به آب تصفیه‌شده مشکل است، از کلر جامد برای ضدعفونی سریع آب در شرایط بحران (مانند سیل یا زلزله) استفاده می‌شود.
در صنایع، پرکلرین برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها، جلبک‌ها و رسوبات در سیستم‌های آبی مانند بویلرها و برج خنک کننده استفاده می‌شود. همچنین در پکیج‌های تصفیه فاضلاب به‌منظور کاهش بار میکروبی و گندزدایی استفاده می‌شود تا فاضلاب تصفیه‌شده به‌طور ایمن به محیط زیست تخلیه گردد. در دامداری‌ها، کلر جامد برای ضدعفونی آب آشامیدنی دام‌ها و شستشوی تجهیزات و محیط‌ها کاربرد دارد. همچنین در گلخانه‌ها از آن برای ضدعفونی آب و خاک استفاده می‌شود.
تاریخچه کشف و نام‌گذاری
داستان کلر در سال ۱۷۷۴ در آزمایشگاه شیمیدان سوئدی، کارل ویلهلم شیله، آغاز شد. او با حرارت دادن به ماده معدنی پیرولوزیت (دی‌اکسید منگنز) با اسید هیدروکلریک، گاز سبز-زرد رنگی را مشاهده کرد. شیله به اشتباه تصور کرد که این گاز، ترکیبی حاوی اکسیژن است. سال‌ها بعد، در سال ۱۸۱۰، سر همفری دیوی، شیمیدان برجسته بریتانیایی، پس از تلاش‌های فراوان و ناموفق برای تجزیه این گاز، به درستی استدلال کرد که این ماده یک عنصر جدید است. او بر اساس رنگ آن، نام “کلرین” را از واژه یونانی “χλωρός” (khlōros) به معنای “سبز-زرد” برای آن برگزید. این کشف، درک جدیدی از ماهیت عناصر و واکنش‌های شیمیایی را به ارمغان آورد.
مزایای کلیدی کلر
کلر به دلیل مجموعه‌ای از ویژگی‌های شیمیایی کارآمد، به عنوان یک عنصر بنیادی در تضمین سلامت عمومی و پیشرفت صنایع مدرن شناخته می‌شود. مزایای آن فراتر از یک ضدعفونی‌کننده ساده است و جنبه‌های اقتصادی و عملیاتی مهمی را در بر می‌گیرد.
مهم‌ترین مزیت کلر، قدرت گندزدایی استثنایی آن است. این ماده با نفوذ به دیواره سلولی میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، ساختار آن‌ها را به طور کامل تخریب کرده و مانع از رشد و تکثیرشان می‌شود. این توانایی در خنثی‌سازی طیف گسترده‌ای از عوامل بیماری‌زا، از باکتری‌ها و ویروس‌ها گرفته تا قارچ‌ها و جلبک‌ها، کلر را به ابزاری حیاتی برای تصفیه آب آشامیدنی، ضدعفونی استخرها و پاک‌سازی فاضلاب تبدیل کرده است. در واقع، استفاده گسترده از کلر نقشی مستقیم در کنترل و پیشگیری از بیماری‌های خطرناک منتقله از آب، مانند وبا و حصبه، داشته است.
از دیدگاه عملیاتی، دو ویژگی کلر را از سایر روش‌ها متمایز می‌کند. نخست، اثرگذاری پایدار یا باقیمانده آن است. کلر پس از تزریق به آب، تا مدت زمان طولانی فعال باقی می‌ماند و شبکه آبرسانی را در برابر آلودگی‌های ثانویه محافظت می‌کند. دوم، پایداری عملکرد آن در دماهای مختلف است که کارایی آن را در شرایط آب و هوایی گوناگون تضمین می‌کند.
علاوه بر این، کلر از نظر اقتصادی بسیار مقرون‌به‌صرفه است. هزینه پایین تولید و دسترسی آسان در مقیاس جهانی، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای تصفیه آب در سراسر دنیا تبدیل کرده است. این ماده همچنین در بهبود کیفیت آب از طریق حذف ترکیبات آلی که عامل طعم و بوی نامطبوع هستند، بسیار مؤثر عمل می‌کند و با جلوگیری از رشد جلبک‌ها، به حفظ شفافیت و پاکیزگی آب کمک شایانی می‌نماید. تنوع در اشکال فیزیکی (گاز، مایع و جامد) نیز انعطاف‌پذیری بالایی برای کاربردهای گوناگون آن فراهم آورده است.
خواص فیزیکی و شیمیایی کلیدی
کلر به عنوان یک گاز، حدود ۲.۵ برابر از هوا سنگین‌تر است که باعث می‌شود در صورت نشت، در سطوح پایین و نزدیک به زمین تجمع یابد. این عنصر در دمای ۳۴.۰۴- درجه سانتی‌گراد () به مایعی شفاف و در دمای ۱۰۱- درجه سانتی‌گراد () به جامدی زرد رنگ و بلورین تبدیل می‌شود.
از نظر شیمیایی، قدرت اکسیدکنندگی بالای کلر، ویژگی برجسته آن است. این عنصر به شدت با فلزات، غیرفلزات و ترکیبات آلی واکنش می‌دهد. برای مثال، ترکیب آن با سدیم فلزی در یک واکنش گرمازای شدید، منجر به تولید کلرید سدیم (نمک) می‌شود. توانایی کلر در شکستن پیوندهای شیمیایی در مولکول‌های رنگی، آن را به یک عامل سفیدکننده (Bleaching Agent) بسیار مؤثر تبدیل کرده است. همچنین، واکنش آن با آب، منجر به تولید هیپوکلروس اسید () و هیدروکلریک اسید () می‌شود؛ هیپوکلروس اسید عامل اصلی خاصیت ضدعفونی‌کنندگی کلر در آب است، زیرا با حمله به دیواره سلولی میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها، آن‌ها را از بین می‌برد.
تولید در مقیاس صنعتی
با توجه به اینکه کلر به صورت آزاد در طبیعت وجود ندارد، تولید آن نیازمند فرآیندهای صنعتی انرژی‌بر است. روش غالب برای تولید کلر در سراسر جهان، فرآیند کلر-آلکالی (Chlor-alkali process) است که شامل الکترولیز (برق‌کافت) محلول آب‌نمک (محلول کلرید سدیم) می‌باشد. در این فرآیند، جریان الکتریسیته از محلول آب‌نمک عبور داده می‌شود و آن را به سه محصول اصلی تجزیه می‌کند: گاز کلر، هیدروکسید سدیم (سود سوزآور) و گاز هیدروژن. این فرآیند به سه روش اصلی سلول جیوه‌ای، سلول دیافراگمی و سلول غشایی انجام می‌شود که روش غشایی به دلیل بهره‌وری بالاتر و اثرات زیست‌محیطی کمتر، فناوری مدرن‌تر و ارجح به شمار می‌رود.
کاربردهای گسترده کلر
کلر به دلیل ویژگی‌های اکسیدکنندگی بالا، در صنایع مختلف کاربردهای تخصصی دارد. این ترکیب شیمیایی در تولید مواد ضدعفونی‌کننده و شوینده‌ها، مانند هیپوکلریت سدیم و هیپوکلریت کلسیم، نقش اساسی دارد. همچنین در فرآیند تولید PVC (پلی‌وینیل کلراید) که در ساخت لوله‌ها، پنجره‌ها و پوشش‌های سیم استفاده می‌شود، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
در صنعت کاغذسازی و نساجی، کلر برای سفید کردن و از بین بردن لکه‌ها از الیاف کاغذ و پارچه‌ها به‌کار می‌رود. این فرآیند به کاهش رنگدانه‌ها و ایجاد رنگ سفید کمک می‌کند. در داروسازی، کلر به‌عنوان یک ترکیب فعال در تولید داروهای ضدعفونی‌کننده و ضد عفونت‌ها استفاده می‌شود و به از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌ها کمک می‌کند.
در تصفیه فاضلاب‌های صنعتی و شهری، کلر به‌عنوان یک عامل اکسیدکننده و ضدعفونی‌کننده برای حذف آلاینده‌های میکروبیولوژیکی و بهبود کیفیت آب خروجی به‌کار می‌رود. همچنین برای ضدعفونی آب آشامیدنی، کلر به‌طور گسترده‌ای برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها و پاتوژن‌ها در منابع آب استفاده می‌شود.
در سیستم‌های تهویه مطبوع، کلر برای ضدعفونی کردن هوا و حذف باکتری‌ها و ویروس‌ها از فضای بسته مورد استفاده قرار می‌گیرد. در استخرها، کلر برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و جلبک‌ها کاربرد دارد و باعث حفظ کیفیت آب می‌شود. برای کنترل دقیق میزان کلر در این سیستم‌ها، استفاده از دستگاه‌های کلرزن باکیفیت که برای تنظیم مناسب کلر طراحی شده‌اند، توصیه می‌شود. این دستگاه‌ها خطرات ناشی از استفاده بی‌رویه از کلر را کاهش می‌دهند و عملکرد بهتری را تضمین می‌کنند.
واکنش‌های شیمیایی کلر در صنایع مختلف
کلر به دلیل ویژگی‌های شیمیایی خاص خود، به‌طور گسترده در واکنش‌های صنعتی به‌کار می‌رود. قدرت بالای اکسیدکنندگی کلر موجب شده که این عنصر در بسیاری از فرآیندهای شیمیایی اساسی نقش داشته باشد. در صنعت پتروشیمی، کلر در تولید ترکیبات پایه‌ای نظیر PVC (پلی‌وینیل کلراید) و TDI (تولوئن دی‌ایزوسیانات) به‌کار می‌رود. این ترکیبات به‌طور گسترده در صنایع ساختمان‌سازی، الکترونیک و خودروسازی استفاده می‌شوند.
کلر همچنین در صنایع داروسازی کاربردهای فراوانی دارد. ترکیبات کلریدی نظیر کلرید هیدروژن (HCl) و هیپوکلریت سدیم (NaOCl) در تولید داروهای ضدعفونی‌کننده، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد ویروسی به‌کار می‌روند. در این صنایع، واکنش‌های کلر با ترکیبات آلی و معدنی به‌عنوان یک عامل فعال شیمیایی در فرآیندهای دارویی و پزشکی استفاده می‌شود.
مهم‌ترین ترکیبات کلر و کاربردهایشان
برای گندزدایی، کلر را می‌توان به صورت مستقیم (گاز) یا از طریق ترکیبات شیمیایی پایدارتر به آب تزریق کرد. هر روش ویژگی‌های خاص خود را دارد:
- گاز کلر (): این روش مستقیم‌ترین و خالص‌ترین شکل کلرزنی است که اغلب در تصفیه‌خانه‌های بزرگ آب و فاضلاب استفاده می‌شود. تزریق گاز کلر به آب باعث کاهش pH (افزایش خاصیت اسیدی) می‌شود، زیرا اسید هیپوکلروس و اسید هیدروکلریک تولید می‌کند. این روش بسیار مؤثر است اما به دلیل سمیت و خورندگی بالای گاز کلر، نیازمند تجهیزات ویژه و ملاحظات ایمنی شدید است.
- هیپوکلریت سدیم (): این ترکیب که بیشتر با نام تجاری آب ژاول یا وایتکس شناخته می‌شود، محلولی از کلر در پایه سود سوزآور است. این مایع به عنوان یک سفیدکننده و ضدعفونی‌کننده قدرتمند در مصارف خانگی و صنعتی کاربرد دارد. برخلاف گاز کلر، هیپوکلریت سدیم خاصیت قلیایی دارد و استفاده از آن باعث افزایش pH آب می‌شود.
- هیپوکلریت کلسیم (): این ماده که معمولاً به شکل پودر، گرانول یا قرص کلر به فروش می‌رسد، یک ترکیب جامد و پایدار است. به دلیل سهولت در حمل‌ونقل و استفاده، اصلی‌ترین ماده برای گندزدایی آب استخرهای شنا و سیستم‌های آبیاری محسوب می‌شود. این ترکیب نیز مانند آب ژاول، خاصیت قلیایی داشته و pH آب را افزایش می‌دهد.
- دی‌اکسید کلر (): این ترکیب یک گاز ناپایدار است که معمولاً در محل مصرف تولید می‌شود. دی‌اکسید کلر یک ضدعفونی‌کننده بسیار قوی‌تر از کلر معمولی است و مزیت آن این است که ترکیبات جانبی مضر کمتری تولید می‌کند. به دلیل هزینه بالاتر و پیچیدگی در استفاده، بیشتر در کاربردهای صنعتی خاص مانند سفید کردن خمیر کاغذ و تصفیه آب آشامیدنی در برخی تأسیسات پیشرفته به کار می‌رود.
چالش‌های زیست‌محیطی استفاده از کلر
با وجود مزایای چشمگیر کلر در صنایع مختلف، استفاده گسترده از آن به چالش‌هایی زیست‌محیطی منجر شده است. یکی از مشکلات اصلی، تولید محصولات جانبی ضدعفونی (Disinfection Byproducts) نظیر تری‌هالومتان‌ها (THMs) در فرآیند کلرزنی است. این ترکیبات به‌ویژه در تصفیه آب آشامیدنی و فاضلاب به‌وجود می‌آیند و برخی از آن‌ها به‌عنوان مواد سرطان‌زا شناخته می‌شوند.
در نتیجه، سازمان‌های محیط‌زیستی و محققان در تلاش هستند تا فرآیندهای کلرزنی را بهینه‌سازی کرده و جایگزین‌های ایمن‌تری برای آن پیشنهاد دهند. پژوهش‌ها به‌سمت استفاده از فناوری‌های جدیدتر، مانند ازن (O₃) و دی‌اکسید کلر (ClO₂) برای کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی کلر پیش می‌روند.
روش‌های جایگزین برای کلر زنی
در صنعت تصفیه آب، چندین روش جایگزین برای کلر زنی وجود دارد که به‌منظور کاهش خطرات جانبی و زیست‌محیطی استفاده می‌شوند. یکی از این روش‌ها، استفاده از ازن است که به‌عنوان یک گندزداینده قوی‌تر از کلر شناخته می‌شود. ازن قادر است در دماهای پایین‌تر به‌طور مؤثرتر با میکروارگانیسم‌ها و ویروس‌ها واکنش دهد و همچنین به‌عنوان یک عامل ضدعفونی‌کننده در تصفیه آب آشامیدنی و فاضلاب کاربرد دارد.
دی‌اکسید کلر نیز به‌عنوان جایگزینی برای کلر در تصفیه آب معرفی شده است. این ترکیب نسبت به کلر قدرت ضدعفونی بیشتری دارد و محصولات جانبی مضر کمتری تولید می‌کند، اگرچه هزینه‌های بالاتری دارد. به همین دلیل، در کاربردهای خاص صنعتی مانند سفید کردن کاغذ و تصفیه آب در تأسیسات پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نقش کلر در صنعت انرژی و پالایش نفت
کلر در صنعت انرژی، به ویژه در فرآیند پالایش نفت و گاز، به‌عنوان یک عامل کلیدی برای تولید ترکیبات شیمیایی پیچیده استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن در فرآیند کلرینه‌کردن است که به‌طور خاص در تولید مواد شیمیایی مانند PVC، ترکیبات پلیمر و پلاستیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فرآیند پالایش نفت، کلر برای حذف ناخالصی‌ها از سوخت‌ها و بهبود کیفیت بنزین و دیگر فرآورده‌های نفتی به‌کار می‌رود. این روش در پالایشگاه‌های نفت به‌عنوان یک گام ضروری در تولید سوخت‌های با کیفیت بالا شناخته می‌شود.
آینده تولید و مصرف کلر
آینده تولید و مصرف کلر به تغییرات فناوری و نیازهای جدید صنعتی بستگی دارد. پژوهش‌های در حال انجام در زمینه بهبود فرآیندهای تولید کلر نشان می‌دهد که استفاده از سلول‌های غشایی برای تولید کلر به‌عنوان یکی از فناوری‌های مدرن، مزایای قابل توجهی دارد. این روش‌ها می‌توانند مصرف انرژی را کاهش دهند و تأثیرات منفی زیست‌محیطی را نیز به حداقل برسانند. همچنین، تحقیقات در زمینه استفاده از جایگزین‌های ایمن‌تر برای کلر و کاهش تولید محصولات جانبی مضر ادامه دارد. فناوری‌های جدید مانند استفاده از نانومواد و پلاسمای سرد به‌عنوان روش‌های نوین ضدعفونی، می‌توانند جایگزین‌هایی برای کلر در آینده نزدیک به‌حساب آیند.
راهنمای کاربردی و ایمن برای استفاده از کلر
استفاده مؤثر از کلر نیازمند رعایت دقیق اصول ایمنی و روش‌های صحیح است تا هم کارایی آن تضمین شود و هم از خطرات احتمالی جلوگیری گردد. در ادامه، یک راهنمای گام‌به‌گام برای کار با این ماده شیمیایی قدرتمند ارائه شده است.
اصول ایمنی و آماده‌سازی محیط کار
پیش از هر اقدامی، ایمنی اولویت اصلی است. محیط کار باید دارای تهویه مناسب باشد تا از تجمع بخارات سمی جلوگیری شود. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) شامل دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی، عینک ایمنی برای محافظت از چشم‌ها و ماسک تنفسی مناسب، امری ضروری و غیرقابل چشم‌پوشی است. همچنین، اطمینان حاصل کنید که تمام ظروف و ابزارهایی که برای مخلوط کردن استفاده می‌شوند، کاملاً تمیز و خشک باشند. وجود هرگونه آلودگی آلی یا رطوبت می‌تواند منجر به واکنش‌های شیمیایی ناخواسته و خطرناک شود.
تعیین دوز مصرف و آماده‌سازی محلول
غلظت مورد نیاز کلر مستقیماً به کاربرد آن بستگی دارد و انتخاب دوز صحیح، کلید موفقیت در گندزدایی است. به عنوان یک قاعده کلی:
- آب آشامیدنی: غلظت مؤثر معمولاً در محدوده ۱ تا ۴ میلی‌گرم بر لیتر (ppm) قرار دارد.
- آب استخرها: برای حفظ کیفیت و شفافیت آب، غلظت کلر آزاد باید بین ۱ تا ۳ میلی‌گرم بر لیتر نگه داشته شود.
- ضدعفونی سطوح (محیط‌های بهداشتی و صنعتی): به غلظت‌های بسیار بالاتری، اغلب بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم بر لیتر، نیاز است.
برای آماده‌سازی محلول، همیشه کلر را به آرامی به آب اضافه کنید و هرگز آب را روی کلر نریزید. اگر از اشکال جامد مانند پودر یا قرص هیپوکلریت کلسیم استفاده می‌کنید، ابتدا آن را در ظرفی جداگانه با مقدار کمی آب حل کرده و سپس محلول حاصل را به حجم اصلی آب اضافه نمایید. این کار از واکنش‌های شدید و ناگهانی جلوگیری می‌کند.
فرآیند گندزدایی: روش و زمان تماس
- برای آب: پس از افزودن محلول کلر، باید حداقل ۳۰ دقیقه زمان تماس در نظر گرفته شود تا ماده فرصت کافی برای از بین بردن کامل میکروارگانیسم‌ها را داشته باشد. وجود بوی ملایم کلر پس از این مدت، نشان‌دهنده موفقیت‌آمیز بودن فرآیند است. بوی تند و شدید به معنای غلظت بیش از حد است.
- برای سطوح: محلول ضدعفونی‌کننده را با اسپری یا دستمال روی سطح مورد نظر اعمال کنید و اجازه دهید حداقل ۱۰ دقیقه باقی بماند. پس از آن، سطح را با آب تمیز آبکشی کنید تا باقیمانده مواد شیمیایی پاک شود.
- برای استخرها: کلر باید به تدریج به آب اضافه شود و سطح کلر آزاد و pH آب به طور منظم با کیت‌های تست مخصوص اندازه‌گیری شود. برای اینکه کلر بیشترین کارایی را داشته باشد، pH آب باید در محدوده ایده‌آل ۷.۲ تا ۷.۸ حفظ گردد.
نگهداری، نظارت و اقدامات پس از مصرف
نحوه نگهداری: کلر باید در ظروف اصلی و کاملاً دربسته، در مکانی خنک، خشک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. آن را از مواد اسیدی، ترکیبات آلی و مواد قابل اشتعال دور نگه دارید.
نظارت مداوم: غلظت کلر در آب باید به طور منظم بررسی شود. اگر سطح آن بیش از حد بالا باشد، می‌تواند باعث تحریک پوست، چشم و سیستم تنفسی شود.
اقدامات نهایی: پس از اتمام کار، تمام تجهیزات را به خوبی با آب بشویید و خشک کنید. باقیمانده کلر را هرگز مستقیماً در محیط زیست رها نکنید، زیرا برای اکوسیستم‌های آبی مضر است. در صورت تماس تصادفی با پوست یا چشم، ناحیه را فوراً برای چند دقیقه با آب فراوان شستشو داده و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
تأثیرات اقتصادی استفاده از کلر
استفاده از کلر در صنایع مختلف، با وجود هزینه‌های مرتبط با تولید و ایمنی، از نظر اقتصادی بسیار مقرون‌به‌صرفه است. به‌ویژه در تصفیه آب و فاضلاب، هزینه‌های مرتبط با کلر کمتر از بسیاری از روش‌های جایگزین بوده و تأثیر زیادی در کاهش بیماری‌ها و حفظ بهداشت عمومی دارد.
در صنایع شیمیایی و پتروشیمی، استفاده از کلر به تولید ترکیبات پرکاربردی نظیر PVC و پلی‌اتیلن منجر می‌شود که در بسیاری از محصولات روزمره به‌کار می‌روند. این صنایع به‌طور مداوم در حال بهینه‌سازی فرآیندهای خود برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری هستند، که کلر همچنان به‌عنوان یک ماده کلیدی در این فرایندها باقی خواهد ماند.
مطالعه بیشتر: دستورالعمل نصب کولینگ تاور
