نخستین چالش هر استخر پایدار نگه داشتن آب است. آب اگر نگهداری نشود خیلی زود کدر میشود، بوی ناخوش میگیرد و دچار رشد توده های ریز زنده میگردد. این دگرگونی ها فقط ظاهر را خراب نمیکنند بلکه برای سلامت تن هم زیان دارند. در استخرهای پررفت و آمد این روند تندتر هم میشود. بیشتر مردم با شنیدن نام کلر یاد بوی تند آن می افتند اما در حقیقت کلر درست و سنجیده مهم ترین نگهدارنده آب است. دستگاه کلرزن (chlorine) کار تزریق سنجیده این ماده را انجام میدهد و اگر درست کار کند آب پایدار و آرام میماند. دانستن روش درست کار با کلرزن برای هر مدیر استخر یا کارشناس نگهداشت آب بسیار مهم است. در این نوشتار کاربرد کلرزن (کلریناتور) در استخر را بررسی میکنیم و به روشهای اجرایی و نکته های فنی میپردازیم تا کاربر بتواند آن را در محل خود اجرا کند.

شناخت کار کلر در چرخه آب استخر

کار کلر از میان بردن توده های زنده ریز است. این کار با یک روند ساده انجام میشود. کلر در آب پراکنده میشود و در برخورد با توده های زنده ریز آنها را از کار میندازد. برای این که کلر بتواند همین کار ساده را درست انجام دهد باید سه چیز پیوسته کنترل شود: اندازه کلر، زمان پخش و گردش آب. اگر اندازه کم باشد آب پایدار نمی ماند و اگر زیاد باشد بوی تند و نازیبای کلر پدید می آید. دستگاه کلرزن کمک میکند این سه بخش پیوسته در یک راستا نگه داشته شود. کاربر باید پیوسته اندازه کلر آزاد را در آب بسنجید تا دستگاه بتواند پخش درست را ادامه دهد.

چرا کلرزن برای استخر ضروری است؟

استخر جایی است که آب آن همیشه در گردش است و کاربران فراوان دارد. ترکیب گرما، نور و مواد بخشیده شده از تن شناگران باعث رشد سریع توده های ناخواسته میشود. اگر پخش کلر با دست انجام شود دو مشکل رخ میدهد. نخست این که اندازه پخش همیشه یکسان نیست و دوم این که در ساعت های شلوغ آب دچار افت پایداری میشود. دستگاه کلرزن این کار را خودکار انجام میدهد و نیازی به گمان زنی کاربر نیست. این کار علاوه بر پایداری آب باعث کم شدن هزینه نگهداری هم میشود چون از پخش بیش از اندازه جلوگیری میکند و همیشه اندازه درست را در چرخه نگه میدارد.

انواع کلرزن برای استخر

کلرزن خطی: این گونه ساده ترین مدل برای استخرهای کوچک و خانگی است. با جریان آب خطی کار میکند و دوزده مکانیکی ندارد. برای استخرهای کم حجم که نوسان مصرف ندارند گزینه کم هزینه و قابل قبول است اما برای استخرهای پررفت و آمد پایداری کافی نمیدهد.

کلرزن مکانیکی تنظیم دستی: این گونه با پیستون یا دیافراگم کار میکند و کلر مایع را با فشار وارد چرخه میکند. برای استخرهای متوسط که نیاز به دوز پایه و ثابت دارند مناسب است. پایداری خوب دارد ولی سنجشگر خودکار ندارد و باید کاربر اندازه کلر را بازبینی کند.

کلرزن برقی سنجشگر خودکار: در این گونه حسگر اندازه کلر آزاد را پیوسته می سنجد و دوزده برقی بر همان اساس دوز را بالا و پایین میکند. برای استخرهای ورزشی، سالنها و استخرهای پررفت و آمد بهترین گزینه است چون نوسان مصرف را جبران میکند.

کلرزن پیشرفته کنترل کامل: در این گونه افزون بر سنجه کلر، توان اسیدی آب هم سنجیده میشود و دوزده بر اساس چند سنجه کار میکند. برای مجموعه های بزرگ، پارکهای آبی و سامانه های با چرخه پیچیده مناسب است. نیاز به نگهداری منظم و کاربر آشنا دارد.

پمپ تزریق فشار بالا: یک گزینه صنعتی برای استخرهای بزرگ، کارگاه های آموزشی یا استخرهای با حجم بالای گردش آب. این پمپ کلر مایع را با فشار یکنواخت تزریق میکند و جلوی نوسان دوز را میگیرد. اگر استخر در ساعتهای شلوغ افت کلر دارد، این مدل گزینه مطمئن است.

تنظیم اندازه کلر در استخر

پایه ای ترین کار نگهداری استخر کنترل اندازه کلر آزاد است. کلر آزاد همان بخشی از کلر است که توان از بین بردن توده های ریز زنده را دارد و پایداری آب را تضمین میکند. اندازه درست کلر آزاد برای بیشتر استخرهای سرباز و سرپوشیده در بازه یک تا سه بخش در یک میلیون قرار میگیرد. اگر کمتر باشد پایداری آب افت میکند و زمینه رشد جلبک و کدر شدن آب فراهم میشود. اگر بیشتر باشد بوی ناخوش کلر پدید می آید و کاربران دچار سوزش چشم و پوست میشوند.

برای این که دستگاه کلرزن بتواند این بازه را پایدار نگه دارد، سنجش روزانه لازم است. کاربر باید هر روز در دو بازه زمانی اندازه کلر آزاد را بسنجید؛ یکی در ساعتهای آغاز کار و یکی در ساعتهای شلوغ. اگر اندازه افت کرده باشد، توان کار دستگاه باید اندکی بالا برده شود. اگر اندازه بالا رفته باشد، توان کار باید کاهش یابد تا پخش کلر در سطح درست بماند.

در استخرهای سرباز که نور خورشید اثر مستقیم دارد، افت اندازه کلر سریع تر است. برای همین دستگاه کلرزن در این استخرها باید با توان بیشتری کار کند یا سنجش ها باید در چند نوبت بیشتر انجام شود. در استخرهای سرپوشیده نیز اگر گردش آب ضعیف باشد یا بار کاربر بالا باشد، تنظیم دستگاه باید با دقت بیشتر انجام شود. اگر در محل خود از جدول یا نرم افزار محاسبه اندازه پخش کلر استفاده میکنید، بهتر است توان دستگاه را با همان داده ها تنظیم کنید. این کار باعث میشود کلرزن با خطای کمتر کار کند و بازه یک تا سه بخش در یک میلیون همیشه پایدار بماند. همچنین میتوانید با ابزار محاسبه آنلاین دوز تزریق کلر هم آشنا شوید.

نکته های مهم در گردش آب و پخش کلر

پایداری آب تنها به اندازه کلر وابسته نیست بلکه گردش آب نقش اصلی دارد. اگر سرعت گردش کم باشد بخش هایی از استخر کلر کافی دریافت نمیکنند و پایداری افت میکند. اگر گردش بیش از حد باشد کلر فرصت پخش یکنواخت پیدا نمیکند و سطح کلر آزاد در نقاط مختلف دچار نوسان میشود. برای جلوگیری از این وضع باید اطمینان داشت پمپ گردش در زمان های شلوغ با توان مناسب کار میکند و چرخه آب توقف ندارد. دستگاه کلرزن هم باید در نقطه ای از خط گردش نصب شود که آب پراکنده شده بتواند بدون تاخیر وارد چرخه شده و در همه بخش های استخر پخش شود. ترکیب گردش درست و تنظیم مناسب کلرزن باعث پایداری شفافیت و جلوگیری از رشد جلبک میشود.

مدیریت کلر در استخرهای سرباز

در استخرهای سرباز پایداری کلر سخت تر است چون نور خورشید کلر آزاد را به سرعت از بین میبرد. این روند در روزهای گرم و پرنور تندتر میشود و اگر کنترل نشود سطح کلر آزاد افت میکند و آب خیلی زود کدر میشود. برای مهار این چالش باید اندازه کلر آزاد بیشتر از حالت سرپوشیده سنجیده شود و توان تزریق کلرزن نیز کمی بالاتر تنظیم گردد. در بعضی شرایط بهره گیری از مواد نگهدارنده هم سود دارد و از نابودی سریع کلر جلوگیری میکند. اگر این کارها درست انجام نشود استخر در روزهای آفتابی دچار افت شفافیت، بوی ناخوش و رشد جلبک میشود.

خطاهای رایج در کار با کلرزن

شناخت خطاهای رایج باعث میشود مدیر استخر بتواند پایداری آب را در پایین ترین هزینه نگه دارد. بسیاری از مشکل های آب به دلیل کاستی های ساده در کار با کلرزن رخ میدهد. بررسی دوره ای این خطاها از افت کیفیت جلوگیری میکند و چرخه آب را در حالت پایدار نگه میدارد.

• در مدل های مکانیکی، دریچه اگر زیاد باز بماند، میزان کلر بالا میرود و بوی تند ایجاد میشود.
• در مدل های تزریقی، شیر یک طرفه اگر درست کار نکند، کلر به خط برگشت میرود و پخش یکنواخت از بین میرود.
• در استخرهای روباز، دمای بالا مصرف کلر را افزایش میدهد ولی کاربر این نکته را لحاظ نمیکند و چرخه دچار افت پایداری میشود.
• در مدل های برقی، حسگر اگر درست تنظیم نشود، عدد خروجی اشتباه نشان داده میشود و دستگاه کلر را کم یا زیاد پخش میکند.

نگهداری درست از دستگاه کلرزن

دستگاه کلرزن اگر درست نگهداری شود چند سال بدون افت کار میماند و پخش کلر را پایدار نگه میدارد. این نگهداری پیچیده نیست ولی باید منظم انجام شود تا هم از نوسان کلر جلوگیری شود و هم از آسیب های احتمالی. بهتر است کاربر یک برنامه بازبینی ساده داشته باشد تا همه بخش ها در چرخه درست کار کنند و با رعایت همین چند نکته ساده زیر، دستگاه کلرزن عمر بیشتری پیدا میکند و استخر بدون نوسان در وضعیت پایدار میماند.

• لوله ورودی و خروجی باید هر چند وقت یک بار بازبینی شود تا رسوب و توده های ریز در آن جمع نشود. رسوب باعث کاهش پخش و نوسان کلر میشود.
• در مدل های تزریقی ساده، واشر و پیستون باید هر سال بازدید شود. اگر این بخش ها لرزش یا نشتی داشته باشند، پخش کلر افت میکند.
• در مدل های سنجشگر، حسگرها باید در بازه های منظم شسته شوند چون اگر خاک و رسوب جذب کنند، اندازه گیری را اشتباه نشان میدهند و دستگاه را دچار نوسان میکنند.
• در مدل های مکانیکی، دریچه تنظیم و اورینگ ها باید هر شش ماه بازدید شود. این بخش ها اگر سفت یا پوسیده شوند، تنظیم پخش از دست میرود.

کلرزن رهاب سازه برای استخر

کلرزن های رهاب سازه برای کاربرد در استخر طراحی شده اند تا نوسان کلر را کم کنند و چرخه آب را در حالت پایدار نگه دارند. در استخرهای خانگی و ورزشی سه چالش اصلی وجود دارد: پخش نامنظم کلر، رشد جلبک و افت شفافیت. این چالش ها وقتی پیش می آیند که کلر به شکل یکنواخت در چرخه پخش نشود. کلرزن رهاب سازه با تنظیم پایدار و دقیق، میزان کلر را در بازه لازم نگه می دارد و این نوسان را کنترل میکند.

در استخرهای بزرگ اهمیت پخش یکسان چند برابر میشود. مدل های رهاب سازه کلر را با فشار ثابت وارد چرخه میکنند و اجازه نمیدهند لایه های میکروبی در کنج ها و بخش های سایه گیر شکل بگیرند. این روند باعث میشود آب در همه بخش ها تراز یکسان داشته باشد و افت کلر به حداقل برسد. نگهداری ساده دستگاه هم یک امتیاز مهم است. بدنه مقاوم و قطعات بادوام، کاربر را از تعمیرهای پیاپی دور میکند و هزینه نگهداری را کاهش می دهد. اگر در استخر با افت شفافیت، بوی ناخوش یا نوسان کلر روبرو هستید، کلرزن رهاب سازه یک گزینه کاربردی است و با یک تنظیم درست، چرخه آب را پایدار نگه می دارد. در صورت نیاز به جزئیات فنی یا استعلام قیمت، میتوانید با کارشناسان رهاب سازه تماس بگیرید یا به صفحه قیمت کلرزن رهاب سازه مراجعه کنید.