کلر زن (کلریناتور)

کلر زن یا کلریناتور (Chlorinator) تجهیزی است برای تزریق دقیق کلر به آب یا فاضلاب، با هدف گندزدایی و حفظ کیفیت آن در محدوده استاندارد. این سیستم با کنترل دبی تزریق و غلظت کلر آزاد، از رشد میکرو ارگانیسم‌ها، بوی نامطلوب و آلودگی جلوگیری می‌کند. کلر زن در تصفیه‌ خانه‌ های شهری، استخرها، نیروگاه‌ها و صنایع غذایی نقش حیاتی در تأمین آب سالم و پایدار دارد.

کلرزن چیست؟

کلر زن (Chlorinator) دستگاهی است که کلر یا ترکیبات کلردار مانند هیپوکلریت سدیم را با دوز کنترل‌ شده به آب تزریق می‌کند تا ضدعفونی و اکسیداسیون به‌صورت یکنواخت انجام شود. در تماس کلر با آب، اسید هیپوکلروس (HOCl) تشکیل می‌شود که ساختار سلولی میکروب‌ها را از بین می‌برد. میزان اثربخشی فرآیند به pH و دمای آب بستگی دارد؛ در محیط اسیدی، کلر زن بازده بیشتری دارد. کنترل همزمان pH، فشار و دبی تزریق در طراحی فنی کلر زن صنعتی برای پایداری عملکرد ضروری است.

کلرزن‌ها بسته به نوع ماده تزریقی در دو گروه اصلی قرار می‌گیرند:

• کلرزنی گازی (Gaseous chlorination): در این روش، گاز کلر (Cl₂) مستقیماً تزریق می‌شود. بازده بالا دارد و برای تاسیسات بزرگ کاربرد دارد، اما به‌ دلیل سمیت و خورندگی گاز کلر، نیازمند تجهیزات ایمنی و سیستم تهویه دقیق است.
• هیپوکلریناتور (Hypochlorinator): تزریق محلول هیپوکلریت سدیم (NaOCl) یا استفاده از هیپوکلریت کلسیم (Ca(OCl)₂) در حالت قرص یا پودر. نگهداری آسان‌تر و ایمنی بالاتر دارد و در استخرها و واحدهای تصفیه کوچک‌تر گزینه متداول‌تری است.

در طراحی مهندسی کلر زن، پارامترهایی مانند غلظت هدف، دبی جریان و زمان تماس باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که «کلر باقی‌مانده» در خروجی حفظ شود. شاخص عملکرد این فرآیند با رابطه‌ی CT = C × t تعریف می‌شود که نشان می‌دهد آیا گندزدایی کامل انجام گرفته یا خیر. رعایت این اصول موجب پایداری کیفیت و انطباق آب با استانداردهای بهداشتی می‌شود.

---

---

انواع کلرزن

کلر زن یا کلریناتور براساس نوع ماده مصرفی، مکانیزم تزریق و سطح کنترل به چند گروه تقسیم می‌شود. این طبقه‌بندی به طراحان کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن کیفیت آب، ظرفیت، الزامات ایمنی و هزینه نگهداری، مناسب‌ ترین مدل را انتخاب کنند. در استخرهای عمومی معمولاً کلر زن خطی ساده کفایت دارد، اما در تصفیه‌ خانه‌ های بزرگ شهری از کلر زن گازی با سیستم ایمنی پیشرفته استفاده می‌شود.

انوان کلرزن براساس نوع ماده مصرفی

این تقسیم‌بندی بر پایه حالت فیزیکی ماده کلردار انجام می‌شود؛ یعنی گاز، مایع یا جامد. انتخاب نوع ماده به دبی آب، شرایط بهره‌برداری، هدف ضدعفونی و سطح ایمنی مورد انتظار بستگی دارد.

کلرزن مایع

در این مدل، تزریق محلول هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) با دوزینگ پمپ انجام می‌شود. به دلیل حمل آسان، نگهداری ایمن و هزینه پایین‌تر، پرکاربردترین نوع کلر زن در استخرها و صنایع کوچک است. در بهره‌برداری باید افت غلظت محلول در اثر دما و زمان به‌طور منظم کنترل شود.

کلرزن گازی

از گاز کلر فشرده استفاده می‌کند که به‌وسیله ونتوری و اجکتور به جریان آب وارد می‌شود. این روش برای دبی‌های بالا اقتصادی و پایدار است اما نیاز به تجهیزات ایمنی شامل دتکتور گاز، تهویه فشار منفی و اسکرابر دارد.

کلرزن جامد (هیپوکلریت کلسیم HTH)

در این مدل از پودر یا قرص هیپوکلریت کلسیم استفاده می‌شود. ابتدا پودر در مخزن محلول‌سازی حل و سپس محلول تزریق می‌شود. مزیت اصلی آن پایداری بالا در انبار و سهولت نگهداری است، اما برای جلوگیری از رسوب کلسیم باید از فیلتر سبدی و شستشوی دوره‌ای استفاده شود.

کلرزن خطی قرصی (In-line)

در این روش قرص‌های کلر در مسیر جریان آب قرار می‌گیرند و با عبور آب به‌تدریج حل می‌شوند. نصب ساده، نگهداری کم‌هزینه و ایمنی بالا از مزایای آن است. با این حال، کنترل دوز دقیق ممکن نیست و بهتر است از بای‌پس و تنظیم دبی عبوری استفاده شود.

جدول انواع کلرزن براساس نوع ماده مصرفی

---

انواع کلرزن براساس مکانیزم تزریق

فرآیند کلرزنی می‌تواند با روش‌های مختلف انجام شود که هرکدام دقت، هزینه و سطح ایمنی متفاوتی دارند. انتخاب مکانیزم تزریق مناسب، عامل اصلی پایداری کیفیت آب و بهره‌وری در گندزدایی است.

کلرزن پمپی

در این مدل، تزریق کلر با دوزینگ پمپ دیافراگمی یا پیستونی انجام می‌شود. دبی تزریق به‌صورت پیوسته قابل تنظیم است و در مدل‌های مجهز به کنترلر، قابلیت تنظیم خودکار براساس دبی خط یا میزان کلر باقی‌مانده نیز وجود دارد. این روش برای تزریق محلول هیپوکلریت سدیم یا پرکلرین دقیق‌ترین و قابل‌اعتمادترین گزینه است.

کلرزن ونتوری خلا

در این روش از مکش طبیعی ایجادشده در نازل ونتوری برای وارد کردن کلر به آب استفاده می‌شود. به‌دلیل نداشتن قطعات متحرک، نگهداری آن ساده است و احتمال خرابی کم است. تنها محدودیت این مدل وابستگی به اختلاف فشار مناسب در خط لوله است که باید هنگام طراحی لحاظ شود.

کلرزن گازی با رگولاتور خلا

این مدل مخصوص گاز کلر است. رگولاتور خلا گاز را از سیلندر می‌گیرد و با کمک اجکتور ونتوری به آب تزریق می‌کند. در طراحی این سیستم، تجهیزات ایمنی مانند دتکتور گاز، تهویه فشار منفی، اسکرابر و منطق اینترلاک الزامی است تا از نشت یا تجمع گاز جلوگیری شود.

جدول انواع کلرزن براساس مکانیزم تزریق

---

انواع کلرزن براساس سطح کنترل و عملکرد

• کلرزن دستی: ساده‌ترین مدل کلرزن است که میزان تزریق به‌صورت ثابت و توسط اپراتور تنظیم می‌شود. این روش برای دبی‌های پایدار و پروژه‌های کوچک مناسب است، اما به دلیل عدم تطبیق خودکار با تغییرات جریان، نیاز به نمونه‌برداری و پایش مکرر دارد.
• کلرزن نیمه‌اتوماتیک: در این مدل، تزریق کلر به جریان آب با سیگنال‌های کنترلی مانند روشن شدن پمپ اصلی، تایمر یا فلومتر هماهنگ می‌شود. این مکانیزم باعث می‌شود تزریق فقط هنگام عبور جریان انجام گیرد و از تجمع کلر در زمان خاموشی خط جلوگیری شود. در مقایسه با نوع دستی، ایمن‌تر و قابل اعتمادتر است.
• کلرزن اتوماتیک حلقه بسته: پیشرفته‌ترین مدل کلرزنی صنعتی است. در این سیستم، سنسور کلر آزاد یا ORP مقدار کلر باقیمانده را به‌صورت پیوسته اندازه‌گیری می‌کند و کنترلر براساس آن دوز تزریق را به‌طور خودکار تنظیم می‌کند. این روش برای تصفیه آب آشامیدنی، صنایع دارویی و فرآیندهایی که نیاز به کیفیت یکنواخت دارند ایده‌آل است.

جدول کلرزن براساس سطح کنترل و عملکرد

---

کاربردهای کلرزن

• دامپروری و آبزی‌پروری: کلر زن با کنترل بار میکروبی و حذف عوامل بیماری‌زا، کیفیت آب استخرهای پرورش ماهی و مخازن دامداری را پایدار نگه می‌دارد.
• صنایع غذایی و آشامیدنی: کلر زن برای شست‌وشوی خطوط تولید، بطری‌ها و آب فرآیندی استفاده می‌شود تا سطح بهداشت و ایمنی محصولات تضمین گردد.
• مراکز درمانی و بهداشتی: در بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها برای ضدعفونی آب، فاضلاب و سطوح تماس استفاده می‌شود تا از انتقال آلودگی و عفونت جلوگیری شود.
• استخرها و مجموعه‌های ورزشی: کلر زن با حفظ غلظت مناسب کلر آزاد، مانع رشد باکتری، قارچ و جلبک در آب استخر می‌شود و ایمنی شناگران را تضمین می‌کند.
• آب آشامیدنی شهری و روستایی: در شبکه‌های آبرسانی، کلر زن با حفظ مقدار کلر باقی‌مانده در محدوده استاندارد، از آلودگی ثانویه در مسیر توزیع جلوگیری می‌کند.
• نیروگاه‌ها و صنایع انرژی: در مدارهای خنک‌کاری و کندانسور نیروگاه‌ها، کلر زن از رشد بیوفیلم و گرفتگی لوله‌ها جلوگیری کرده و بازده انتقال حرارت را حفظ می‌کند.
• صنایع عمومی و فرآیندی: در خطوط صنعتی، کلر زن از رشد میکروبی در مخازن، لوله‌ها و مدارهای خنک‌کاری جلوگیری کرده و خطر خوردگی میکروبی را کاهش می‌دهد.
• گلخانه‌ها و سامانه‌های آبیاری: تزریق کلر با دوز کنترل‌شده از تشکیل جلبک در لوله‌های آبیاری جلوگیری می‌کند و عملکرد یکنواخت سیستم قطره‌ای را پایدار نگه می‌دارد.
• صنایع دارویی و بیوتکنولوژی: تزریق دقیق هیپوکلریت سدیم به کمک کلر زن، استریلیتی مدارهای فرآیند و خطوط CIP را حفظ می‌کند و آلودگی متقاطع را از بین می‌برد.
• تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی: در خروجی تصفیه‌خانه‌ها، تزریق کلر پیش از تخلیه نهایی، بار میکروبی پساب را تا حد مجاز کاهش می‌دهد و استانداردهای محیط زیست را برآورده می‌کند.
• برج‌های خنک‌کننده و سیستم‌های HVAC: در این سامانه‌ها، کلرزن با تزریق کنترل‌شده از تشکیل رسوب، لجن و بیوفیلم در پکینگ مدیا و لوله‌ها جلوگیری می‌کند و راندمان حرارتی سیستم را افزایش می‌دهد.

اجزای تشکیل دهنده کلرزن

یک سیستم کلرزنی از چند بخش مهندسی تشکیل شده که به‌صورت هماهنگ عمل می‌کنند تا تزریق کلر دقیق، ایمن و پایدار انجام شود. انتخاب صحیح این اجزا، تعیین‌کننده کیفیت گندزدایی و هزینه نگهداری است.

مخزن ذخیره محلول کلر

مخزن پلی‌اتیلن مقاوم محلول هیپوکلریت سدیم (NaOCl) یا HTH را در شرایط ایمن نگه می‌دارد. در مدل گازی، این بخش با سیلندر کلر جایگزین می‌شود و شامل رگولاتور خلا، فلومتر و شیر ایمنی است. طراحی حجم مناسب، مانع از افت غلظت محلول و نوسان دوز تزریق می‌شود.

پمپ تزریق (دوزینگ پمپ)

پمپ دیافراگمی یا پیستونی با دبی پایین و فشار کنترل‌شده، محلول را به خط تزریق می‌کند. دقت بالا در کنترل دبی و مقاومت در برابر گازدهی محلول برای حفظ کلر باقی‌مانده ضروری است. در پروژه‌های بزرگ، پمپ‌ها با کنترلر PLC هماهنگ می‌شوند.

اتصالات تزریق و شیر یک طرفه

انژکتور و نازل تزریق، کلر را با زاویه مشخص به خط اصلی وارد می‌کنند تا اختلاط کامل انجام شود. شیر یک‌طرفه از برگشت آب یا گاز جلوگیری می‌کند و مانع آلودگی مخزن و آسیب پمپ می‌شود.

مخزن تماس (Retention Tank)

برای اطمینان از زمان تماس کافی بین کلر و آب طراحی می‌شود. ظرفیت آن با شاخص CT = C × t (غلظت × زمان) تعیین می‌گردد. کاهش حجم این بخش، مستقیماً راندمان ضدعفونی را پایین می‌آورد.

سیستم کنترل و آنالیز

سنسورهای کلر آزاد و ORP داده‌های کیفی را به کنترلر منتقل می‌کنند. کنترلر می‌تواند پمپ را در سه حالت تنظیم کند:

• روشن و خاموش (On/Off)
• متناسب با جریان (Flow-paced)
• حلقه بسته PID برای کنترل دقیق کلر باقی‌مانده

در مدل گازی، رعایت تجهیزات ایمنی مانند دتکتور، تهویه فشار منفی و اسکرابر الزامی است.

تجهیزات جانبی و مکمل آبرسانی

اجزای مکمل شامل پمپ چاه، سوئیچ فشار، مخزن تحت فشار، شیر نمونه‌برداری و فیلترهای پیش‌تصفیه هستند. پیش‌تصفیه معمولاً از سه بخش، فیلتر شنی برای حذف ذرات معلق و کاهش کدورت آب، سختی گیر رزینی برای حذف یون‌های کلسیم و منیزیم و جلوگیری از رسوب در پمپ و لوله‌ها و فیلتر کربنی برای حذف کلر اضافی و بهبود طعم و بوی آب تشکیل می‌شود که در نهایت، آب ضدعفونی‌شده وارد شبکه مصرف یا واحدهایی مانند RO و سختی‌گیر صنعتی می‌شود.

مکانیزم عملکرد کلرزن

کلر زن یا کلریناتور وظیفه دارد کلر را با دوز کنترل‌شده وارد جریان آب کند تا گندزدایی پایدار و یکنواخت انجام شود. در ابتدا دبی آب اندازه‌گیری و دوز تزریق متناسب با آن تنظیم می‌شود. عملکرد سیستم به نوع ماده تزریقی وابسته است:

• مدل گازی، گاز کلر پس از عبور از رگولاتور فشار و اجکتور ونتوری وارد آب می‌شود و در جریان حل می‌گردد.
• مدل مایع، پمپ دوزینگ، محلول هیپوکلریت سدیم (NaOCl) را با دبی تنظیم‌پذیر تزریق می‌کند.
• مدل پودری، هیپوکلریت کلسیم (HTH) ابتدا در مخزن محلول‌سازی حل و سپس به خط تزریق وارد می‌شود.

پس از تزریق، مخزن تماس یا میکسر کلر را در حجم آب یکنواخت پخش می‌کند. کلر آزاد با تولید HOCl سلول‌های میکروارگانیسم‌ها را تخریب کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. کارایی این فرآیند به غلظت کلر (C) و زمان تماس (t) وابسته است که با شاخص مهندسی CT = C × t سنجیده می‌شود.

در سیستم‌های پیشرفته، سنسور کلر آزاد یا ORP به‌صورت لحظه‌ای میزان کلر باقی‌مانده را اندازه‌گیری می‌کند و کنترلر با اصلاح دبی پمپ، دوز را ثابت نگه می‌دارد. در صورت افزایش بیش از حد کلر، فیلتر کربنی یا محلول خنثی‌کننده کلر آزاد را حذف کرده و آب ضدعفونی‌شده وارد شبکه مصرف یا فرآیند صنعتی می‌شود.

کلرزنی با هیپوکلریت (هیپوکلریناتور)

هیپوکلریناتور از ایمن‌ترین و متداول‌ترین روش‌های گندزدایی آب است. در این سیستم، هیپوکلریت سدیم یا کلسیم به‌صورت محلول کنترل‌شده تزریق می‌شود تا کلر آزاد پایدار بماند. این روش نسبت به گاز کلر ایمنی بالاتر، هزینه بهره‌برداری کمتر و نگهداری ساده‌تر دارد و در تصفیه‌خانه‌ها، صنایع و استخرها کاربرد گسترده‌ای دارد. در بهره‌برداری، کنترل غلظت محلول، جلوگیری از گازدهی و پایش pH اهمیت ویژه دارد.

هیپوکلریناتور مایع (NaOCl)

در این روش، محلول هیپوکلریت سدیم توسط پمپ دوزینگ پیستونی یا دیافراگمی به خط تزریق وارد می‌شود. کنترل دبی می‌تواند به‌صورت دستی، متناسب با جریان یا حلقه‌بسته بر پایه سنسور کلر آزاد یا ORP انجام گیرد. این سیستم به‌دلیل دسترسی آسان به ماده، کنترل‌پذیری بالا و ایمنی بیشتر در حمل‌ونقل، کاربرد گسترده‌ای دارد. برای پایداری عملکرد، محلول باید در مخزن مات و خنک نگهداری شود و مسیر تزریق از قطعات مقاوم مانند PVC یا PVDF ساخته شود تا از گازدهی و خوردگی جلوگیری گردد.

هیپوکلریناتور جامد (Ca(OCl)2)

در این نوع، پودر یا گرانول هیپوکلریت کلسیم در مخزن حل می‌شود و محلول حاصل مستقیماً تزریق می‌گردد. این روش به‌دلیل پایداری بالا در انبار و بی‌نیازی از حمل مایعات گزینه‌ای مناسب برای استخرها و سایت‌های کوچک است. با این حال، باید افزایش سختی کلسیمی و رسوب احتمالی در نازل‌ها کنترل شود و در صورت نیاز از فیلتر سبدی استفاده گردد تا یکنواختی تزریق حفظ شود.

الکترولیز نمکی در محل (OSG)

در سامانه‌های OSG، محلول آب‌نمک با فرآیند الکترولیز به هیپوکلریت رقیق تبدیل شده و همان‌جا به آب تزریق می‌شود. این فناوری با حذف جابجایی مواد خطرناک، ایمنی و دسترسی به ماده مؤثر را افزایش می‌دهد. در بهره‌برداری باید به مصرف برق، تهویهٔ هیدروژن تولیدی و شست‌وشوی دوره‌ای سلول‌ها توجه شود. آب ورودی نیز باید رسانایی مناسبی داشته باشد تا بازده الکترولیز حفظ گردد.

کاتالوگ مقایسه انواع هیپوکلریناتور

این جدول به شما کمک می‌کند مناسب‌ترین مدل هیپوکلریناتور را براساس شرایط پروژه انتخاب کنید.

نکته مهم: اگر دبی آب متغیر است یا رعایت دقیق استانداردهای بهداشتی لازم است، استفاده از واحد تزریق کلر خودکار توصیه می شود تا دوز متناسب با جریان و کلر باقی مانده پایدار بماند.

---

کلرزن گازی (کلریناتور)

محاسبه ظرفیت کلرزن

برای تعیین ظرفیت دقیق کلرزن، باید حجم آب عبوری، غلظت کلر مورد نیاز و درصد خلوص ماده مصرفی مشخص شود. هدف از این محاسبه، انتخاب پمپی است که بتواند حجم لازم از محلول کلر را در هر ساعت به‌صورت یکنواخت تزریق کند تا کلر باقی‌مانده در محدوده ایمن و مؤثر باقی بماند. ظرفیت تزریق کلر مستقیماً به دبی آب (لیتر بر ساعت)، غلظت کلر مورد نیاز (میلی‌گرم بر لیتر) و درصد خلوص محلول کلر بستگی دارد. رایج‌ترین ماده مصرفی در کلرزنی، هیپوکلریت سدیم با غلظت ۱۰ تا ۱۵ درصد است. با استفاده از رابطه‌ی زیر، می‌توان حجم تزریق را محاسبه کرد:

به‌عنوان نمونه، اگر دبی آب ۲۰٬۰۰۰ لیتر در ساعت، غلظت مورد نیاز ۱ میلی‌گرم در لیتر و خلوص محلول کلر ۱۲٪ باشد، مقدار تزریق لازم برابر با ۱۶۶.۷ میلی‌لیتر در ساعت است. این عدد ظرفیت واقعی کلرزن است و باید پمپی انتخاب شود که توانایی تزریق این حجم را با دقت تنظیم داشته باشد. در صورت استفاده از هیپوکلریت کلسیم جامد، ابتدا باید محلول‌سازی انجام شود و سپس براساس همین فرمول ظرفیت تزریق تعیین گردد. برای محاسبه دقیق ظرفیت تزریق و انتخاب مناسب‌ ترین مدل، میتوانید از ابزار محاسبه دوز تزریق کلر نیز استفاده کنید.

نحوه نصب و تنظیم کلرزن

نصب صحیح دستگاه کلرزن باعث افزایش دقت تزریق و کاهش خرابی‌های احتمالی می‌شود. انتخاب مکان مناسب، اتصالات ایمن و تنظیم دقیق دبی پمپ از مراحل کلیدی هستند که تضمین می‌کنند کلر آزاد در محدوده استاندارد باقی بماند.

• تنظیم دبی: پیچ تنظیم دبی فقط زمانی تغییر داده شود که پمپ روشن است تا از آسیب به مکانیزم داخلی جلوگیری گردد.
• محافظت فیزیکی: هد پمپ و اتصالات باید در برابر ضربه محافظت شوند. از جابجایی ناایمن یا اعمال فشار مکانیکی پرهیز شود.
• همگام‌سازی الکتریکی: در سیستم‌های آب چاه، برق پمپ تزریق باید با پمپ اصلی همگام باشد تا تزریق کلر فقط هنگام جریان آب انجام شود.
• ملاحظات ایمنی: محلول کلر نباید با مواد شیمیایی دیگر در یک مخزن مخلوط شود. برای جلوگیری از رسوب، سوپاپ مکش حداقل ۲۵ سانتی‌متر بالاتر از کف نصب گردد.
• رسوب‌زدایی دوره‌ای: مسیر مکش و نازل‌ها ماهانه بازبینی شوند. در صورت وجود رسوب، از محلول اسید رقیق ۵ تا ۱۰ درصد برای شستشو استفاده شود. رعایت تهویه و تجهیزات ایمنی الزامی است.
• نگهداری در زمان خاموشی طولانی: در توقف‌های طولانی، مدار پمپ و خطوط تزریق با آب خالص شسته شوند تا باقیمانده کلر تخلیه گردد. سپس سیستم با تیوسولفات سدیم خنثی و در نهایت با آب تمیز آماده راه‌اندازی مجدد شود.

مزایای دستگاه کلرزن

• بهبود طعم، رنگ و شفافیت آب
• حذف آهن و منگنز محلول از آب
• ایمنی بالا و عمر طولانی تجهیزات
• سازگاری کامل با سایر مراحل تصفیه آب
• عملکرد پایدار در گستره وسیع دما و pH
• امکان استفاده از انواع کلر مایع، جامد یا گازی
• نصب آسان، نگهداری ساده و هزینه عملیاتی پایین
• قابلیت کنترل و مانیتورینگ دقیق دبی و کلر باقی‌مانده
• از بین بردن بیش از ۹۹٪ باکتری‌ها، ویروس‌ها و جلبک‌ها
• ایجاد کلر باقی‌مانده برای جلوگیری از آلودگی ثانویه در شبکه

معایب احتمالی کلر زن

• احتمال ایجاد طعم و بوی نامطلوب در آب شرب
• حساسیت عملکرد در شرایط pH خیلی بالا یا پایین
• واکنش کلر با برخی ترکیبات در آب کشاورزی یا صنعتی
• نیاز به کالیبراسیون و سرویس دوره‌ای برای حفظ دقت تزریق
• خطر کاهش راندمان در حضور میکروارگانیسم‌های مقاوم به کلر
• امکان باقی‌ماندن کلر اضافی یا تشکیل ترکیبات جانبی در صورت تنظیم نادرست دوز

کلرزن در مقابل دستگاه UV و ازن ژنراتور

کلرزنی رایج‌ترین و اقتصادی‌ترین روش گندزدایی است و در حالی که فناوری‌های UV و ازن نیز کاربرد صنعتی دارند، هر کدام ماهیت متفاوتی دارند. کلر علاوه بر از بین بردن میکروارگانیسم‌ها، باقیمانده‌ای محافظ در شبکه ایجاد می‌کند، اما UV و ازن پس از تماس، اثر پایداری ندارند. ازن توان اکسیدکنندگی بالاتری دارد اما تجهیزات پیچیده و هزینه انرژی بیشتری نیاز دارد. در مقابل، کلرزن ساده‌تر، قابل کنترل‌تر و مناسب برای طیف وسیع‌تری از پروژه‌هاست. برای مقایسه کامل این سه روش، به صفحه مقایسه کلرزن با ازن ژنراتور و UV مراجعه کنید.

جدول مقایسه جامع تکنولوژی‌های گندزدایی

---

قیمت دستگاه کلرزن

قیمت کلرزن به نوع سیستم، ظرفیت تزریق، سطح اتوماسیون و جنس قطعات بستگی دارد. مدل‌های متداول شامل کلرزن مایع (پمپ تزریق هیپوکلریت سدیم)، کلرزن نمکی اتوماتیک و پکیج تزریق کلر برای آب آشامیدنی هستند. هرکدام برای شرایط خاصی طراحی شده‌اند و تفاوت آن‌ها در نوع کنترل، دقت تزریق و ایمنی بهره‌برداری است.

در کل، کلرزن‌های مایع اقتصادی‌ترین گزینه هستند و قیمت آن‌ها بسته به ظرفیت، از حدود ۱۹ تا ۱۰۰ میلیون تومان متغیر است. مدل‌های اتوماتیک یا هوشمند که مجهز به کنترلر ORP و سیستم مانیتورینگ آنلاین هستند، قیمت بالاتری دارند اما دوز تزریق را پایدارتر و مصرف مواد را کمتر می‌کنند. در مقابل، سیستم‌های الکترولیز نمکی (Salt Chlorinator) با تولید کلر در محل، نیاز به افزودن دستی ماده شیمیایی ندارند و معمولاً از ۳۰ تا بیش از ۱۰۰ میلیون تومان قیمت دارند. برای کاربری‌های آب آشامیدنی و چاه‌های کوچک یا ویلاها، پکیج‌های تزریق کلر ساده با پمپ دوزینگ و مخزن پلی‌اتیلن از حدود ۱۰ میلیون تومان شروع می‌شوند و در نسخه‌های صنعتی‌تر تا چند ده میلیون تومان می‌رسند.

جنس بدنه و قطعات مانند PVC، PVDF یا استیل ضدزنگ تأثیر مستقیم بر قیمت دارد. همچنین برند تجهیزات هیدرولیک و الکتریکی، وجود سیستم کنترل خودکار، شست‌وشوی خودکار و خدمات پس از فروش، از عوامل تعیین‌کننده در قیمت نهایی هستند. در مجموع، انتخاب کلرزن باید براساس دبی آب، غلظت کلر موردنیاز، نوع ماده مصرفی و بودجه پروژه انجام شود. برای دریافت پیش‌فاکتور دقیق، اطلاعات فرآیندی مانند دما، pH و ظرفیت تزریق مورد نیاز باید مشخص گردد.

لیست قیمت کلرزن رهاب سازه

در انتها، سوالات پرتکراری که کاربران درباره کلرزن (کلریناتور) مطرح کرده‌اند را به اشتراک می‌گذاریم.

سوالات متداول (FAQ)

---

کلرزن مناسب برای پروژه من کدام است؟

انتخاب کلرزن به دبی آب، نوع کاربری (آب آشامیدنی، صنعتی یا استخر) و ماده مصرفی بستگی دارد. برای کاربردهای عمومی، کلرزن مایع با پمپ تزریق هیپوکلریت سدیم بهترین گزینه است؛ در دبی‌های بالا یا پروژه‌های حساس، سیستم اتوماتیک با کنترلر ORP پیشنهاد می‌شود.

مقدار کلر آزاد مناسب در آب چقدر باید باشد؟

برای آب آشامیدنی ۰٫۲ تا ۰٫۵ میلی‌گرم در لیتر، برای استخر ۱ تا ۳ و برای برج خنک‌ کننده حدود ۰٫۵ تا ۱ پیشنهاد می‌شود. مقدار دقیق باید براساس استاندارد و شرایط فرآیند تنظیم شود.

چه نوع ماده شیمیایی برای کلرزنی توصیه می‌شود؟

فقط از هیپوکلریت سدیم صنعتی تازه استفاده کنید. وایتکس خانگی یا محلول‌های با افزودنی غیرقابل‌تشخیص باعث کاهش دقت تزریق و خوردگی تجهیزات می‌شوند.

اگر کلر باقی‌مانده کافی نباشد چه کنم؟

ابتدا دوز تزریق، سلامت نازل و مکش پمپ را بررسی کنید. سپس کیفیت آب خام، pH و مواد آلی را بسنجید. افزایش دبی تزریق بدون اصلاح منبع، نتیجه پایداری ندارد.

چطور ظرفیت و دبی پمپ کلرزن را انتخاب کنم؟

ظرفیت تزریق بر اساس دبی آب (m³/h) و دوز هدف (mg/L) محاسبه می‌شود.
فرمول ساده: دبی پمپ (L/h) = (دبی × دوز) ÷ (درصد خلوص × ۱۰۰۰).

رایج‌ترین دلایل خرابی کلرزن چیست؟

رسوب در نازل تزریق، گرفتگی فیلتر مکش، هواگرفتگی در مدار یا فرسودگی دیافراگم پمپ. بازبینی هفتگی، شستشوی دوره‌ای نازل و نگهداری محلول تازه از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کند.

آیا استفاده از کلر برای محیط زیست خطرناک است؟

در دوز استاندارد خیر. اما پساب حاوی کلر باید قبل از تخلیه به محیط، کلرزدایی شود. برای این کار از تیوسولفات سدیم یا فیلتر کربن فعال استفاده می‌شود تا کلر آزاد کاملاً حذف گردد.